همدلی چیست؟

صفت همدلی که در عبارت و مفهوم انگلیسی به معنای «empathy» می‌آید، چنین معنی می شود که همدلی یا هم‌احساسی یعنی:درک احساس و فهم تجربهٔ حسی دیگران با توانایی دید از نگاه آن‌ها و قراردادن خود در جایگاه آن‌ فرد است و به تعبیر ساده همدلی به معنای درک دنیای شخصی طرف مقابل؛انگار که دنیای خودتان است.

در بعضی از رویکردهای روان‌شناسی مثل رویکرد اثبات‌گرا؛ حس همدلی را «توانایی تشخیص یا تجربهٔ غیرمستقیم (وضعیت هیجانی) یا حالت عاطفی شخص دیگری»، یا «پاسخ عاطفی ناشی از درک یا فهم وضعیت یا شرایط عاطفی هیجانی دیگران» معنا کرده‌است. حس همدلی یک فرایندی است برای رفتار نوع دوستانه که باعث تقویت رفتار اجتماعی و کاهش رنج انسان‌ها می‌شود.

همدلی با دیگران را به معنای فهمیدن علاقه‌ها و نگرانی‌های دیگران نیز آورده شده و این حسی عاطفی به افراد کمک می‌کند تا خشونت‌آمیز و رفتارهای پرخاشگرانه را کنار بگذارند و در برخورد با دیگران اصول مهربانی را در نظر داشته باشند.

همدلی در اصل یک نوعی درمان است، زیرا احساس دیدن و شنیدن در سطحی عمیق و عاطفی یک تجربه شفابخش خواهد بود.

ذهن و همدلی

یکی از موارد مهم در همدلی، ذهن خوانی است؛ ذهن خوانی یکی از توانایی های شناخت اجتماعی مغز است. توانایی که فرد جهت شناسایی احساس و پاسخدهی به حالات احساسی ذهنی دیگران دارد.

همدلی و حیوانات

همانطور که همدلی برای روابط انسانی حیاتی است، می تواند برای سایر حیوانات اجتماعی نیز حیاتی باشد. موضوع همدردی تنها در انسان ها نیست بلکه بر اساس تحقیقاتی که حیوان شناسان انجام داده اند همدلی و همدردی در حیوانات وجود دارد کخه هولی و همدردی حیوانات برای هم نوع یا موجودات دیگر چه این همدلی و همدردی بین حیوان و انسان .

دانشمندان علوم اعصاب شروع به شناسایی مدارهای عصبی همدلی در آزمایشات خود برروی حیوانات کرده اند. به عنوان مثال، با استفاده از تصویربرداری مغز برای ردیابی مدارهای مغزی جوندگان و میمون ها، مشخص شد که آنها در موقعیت هایی واکنش همدلانه به احساسات حیوان دیگر از خود نشان می دهند.

تفاوت همدلی و همدردی

مفهوم همدلی و همدردی در نگاه اول شبیه به هم به نظر می رسند، اما فرق روشن و واضحی بین همدلی و همدردی وجود دارد. هاجز و مایرز، در این مورد چنین می‌گویند: «همدلی اغلب به معنای درک تجربه شخص دیگر از طریق تصور کردن خود در موقعیت آن شخص دیگر تعریف می‌شود: فرد تجربه دیگری را به گونه‌ای درک می‌کند که انگار توسط خود او تجربه می‌شود، اما تمایز بین خود و دیگری حفظ می‌شود. در مقابل، همدردی شامل تجربه تحت تأثیر قرار گرفتن یا واکنش هماهنگ با شخص دیگر است. و تمایزی بین او و فرد دیگر نیست»

همدردی ممکن است به اندازه همدلی دریافت نگردد، اما همدردی غم‌انگیز می‌تواند در مواجهه با مصیبت دیگران، اگر با حساسیت و صمیمیت همراه باشد، جنبه حمایتی مثبتی را داشته باشد. از سوی دیگر، اگر با احساس ترحم ابراز همدردی شود، ممکن است، ایجاد احساس بیگانگی و تنفر در فرد کند.

به تعبیر دیگر؛ همدل بودن به خاطر درک عمیقی که از به اشتراک گذاشتن یک تجربه عاطفی ایجاد می کند، یک ارتباط یک به یک است. اما همدردی احساس غم و اندوه یا ترحم است که برای شخص دیگری احساس می‌شود.

بیشتر بخوانید: چرا باید مثبت اندیشی را در خود تقویت کنیم؟ تکنیک های طلایی و کاربردی

اهمیت و ضرورت همدلی

روابط انسان‌ با یکدیگر باعث به وجود آمدن نیازهای ضروری برای بهتر شدن ارتباط میان فردی شده است. که می توان همدلی را یکی از مهمترین عامل صمیمیت و بهتر شدن این ارتباط دانست. ابراز همدلی به انسان کمک می‌کند تا با دیگران همکاری کند، دوستی بسازد، تصمیمات اخلاقی مهمی بگیرد و وقتی می‌بیند دیگران مورد آزار و اذیت قرار می‌گیرند، مداخله کند.

انسان‌ها در دوران کودکی شروع به نشان دادن علائم همدلی می‌کنند و این ویژگی به طور پیوسته در دوران کودکی و نوجوانی رشد می‌کند. با این حال، بیشتر مردم نسبت به افرادی مانند خودشان احساس همدلی بیشتری دارند و ممکن است نسبت به کسانی که خارج از خانواده، جامعه، قومیت یا نژادشان نیستند احساس همدلی بیشتری کنند.

انواع همدلی

همدلی انواع مختلفی دارد، که ممکنه فرد تجربه کنه:

1. همدلی عاطفی

همدلی عاطفی یعنی توانایی درک احساسات فرد دیگه و پاسخ مناسب به آن. به تعبیری تجربه‌ی احساسی با دیگران، را همدلی عاطفی می‌گویند. این ابراز احساس طوری باید باشد که شما هم با آن فرد همان حسی را داشته باشی که او دارد. چنین درک عاطفی امکان دارد منجر به احساس نگرانی در مورد رفاه شخص دیگه‌ای بشود، یا ممکنه منجر به احساس ناراحتی شخصی بشود. این نوع همدلی می تواند برای خود فرد هم ضرر داشته باشد.

مثلا شما دوست خودتون رو میبینین که تصادف کرده و آسیب دیده چه احساسی دارین؟ به احتمال زیاد شما از درد او ناراحت می‌شوید و حتی شاید باعث رنجش شما شود. پس هر چی دو نفر از لحاظ عاطفی به هم نزدیک‌تر بشن این همدلی قدرتمندتر شده و احساسات بیش از حد می‌تواند باعث خستگی روانی و در نتیجه فرسودگی شغلی بشه. در این همدلی بیشتر احساسات و عواطف درگیر است تا منطق و عقل؛ به این نوع همدلی، همدلی احساسی هم می شود گفت.

2. همدلی جسمانی

در این نوع همدلی فرد نوعی واکنش فیزیکی در پاسخ به چیزیه که شخص دیگه تجربه دارد. گاهی اوقات افراد به صورت فیزیکی چیزی رو که دیگری احساس می کنه تجربه و احساس می‌کند. برای مثال، وقتی فرد می بیند که شخص دیگه‌ای احساس خجالت می‌کنه، ممکنه خودش هم شروع به سرخ شدن کنن یا ناراحتی معده بگیرن. به این نوع همدلی، همدلی غیر کلامی نیز می‌گویند.

3. همدلی شناختی

همدلی شناختی یعنی توانایی درک وضعیت روانی همنوع و چیزی که ممکنه در پاسخ به موقعیت فکر کند، به تعبیری دیگر فهم و درک افکار و احساسات دیگران با استفاده از منطق و تعقل خود و بدون همدردی با آن ها. روانشناسان به این نوع همدلی تئوری ذهن یا همدلی ذهنی می‌گویند، در اصل تفکر در مورد چیزی که دیگران به آن فکر می کنند

4. همدلی شفقت و دل رحمی

در این نوع همدلی، عقل و منطق درگیر هستند. یعنی فهم و درک احساسات دیگران و انجام اقداماتی در جهت کمک به آنها. این حالتا بهترین نوع همدلی است. زیرا علاوه بر درک طرف مقابل اقدامات عملی در جهت رفع مشکل او نیز انجام می‌دهد.

کاربردهای همدلی

همانطور که بیان شد، همدلی کردن یکی از مهم ترین جنبه ها در زندگی هر شخص است و این ویژگی به ما اجازه می دهد تا در همه ابعاد زندگی با افراد های مختلف همدلی داشته باشیم و با دیگران احساس صمیمانه تری را برقرار کنیم.

1. همدلی با خانواده

در هر نوع رابطه ای فرد نیازمند توجه، درک و پرورش هست و روابط دوستانه و رمانتیکی که فاقد همدلی باشد، احتمال آسیب زیاد است. واضح است موضوع همدلی در خانواده و همدلی زوجین با هم بسیار لازم و ضروری است و فقدان همدلی در زندگی مشترک می تواند به احساسات اعضا خانواده و همسر آسیب جدی بزند و ادامه زندگی را به بن بست بکشاند. چون نبود همدلی زن و شوهر باعث می شود فرد فقط به فکر منافع و راحتی خود باشد، به احساسات طرف مقابل خود آسیب بزد، پس اینجاست که همدلی کردن اهمیت خود را نشان می دهد و باعث می شود که به افراد خانواده و همسر بیشتر به هم نزدیک شوند.

2. همدلی در محل کار

افرادی که کار گروهی و تیمی دارند، حتما باید به همدلی کردن توجه کنند. همدلی در محیط کار باعث اعتماد بیشتر افراد به یکدیگر می شود و از آسیب دیدگی آنها جلوگیری می کند. همچنین استرس افراد در چنین محیط کاری کاسته خواهد شد.

3. همدلی با کودکان

کودکان به خاطر نیاز به توجه و روح لطیف آنها، بیشتر به همدلی محتاج هستند. همدلی با کودکان، می‌تواند بر روی آینده کودکان و همچنین شخصیتی که قرار است در آنها شکل بگیرد، تأثیر بگذار . همدلی والدین با کودکانشان، باعث سلامت روانی کودکان شده و از دچار شدن به اختلالات روانی رها شوند. همچنین کودکان با دریافت همدلی و محبت از جانب بزرگترها یاد می گیرند با دیگران همدلی کنند. در نتیجه والدین می توانند نقش بسیار مهمی در شکل گیری اخلاق و حفظ سلامت روانی فرزند خود ایفا کنند.

4. همدلی با فرد سوگوار

فقدان و از دست دادن عزیزان به عنوان بخش جدایی ناپذیر و حقیقت زندگی همه انسان‌ها است و این امر روند طبیعی داستان زندگی بوده که هر فردی در طول زندگیش با آن مواجهه مستقیم دارد. از این رو اولین گام در مواجهه با چنین رخدادهایی این است که این اتفاقات را به عنوان پدیده‌هایی واقعی و مسائل مهم که در جریان زندگی رخ می‌دهند، بپذیریم.

افرادی که دچار سوگ می شوند در مرحله اول نیاز به حمایت های اجتماعی دارند. اما متاسفانه برخی افراد در مواجهه با فرد سوگوار، به منظور ابراز همدردی از مشکلات خود یا تجربه های مشابه خود می‌گویند که این کار نه تنها موجب تسلی خاطر فرد سوگوار نشده بلکه نشان دهنده درگیری فرد مقابل با تجارب شخصی خود بوده که برای شخص سوگ دیده بیان می‌کند.

پس در مواجهه با فرد سوگ دیده همدلی باید انجام شود و اجازه دهید حرف بزند و به صحبت های او گوش دهید چراکه فرد داغ دیده احتیاج به حرف زدن دارد، در واقع تخلیه هیجانی فرد سوگوار یکی از مهمترین اقدامات در مواجهه با این افراد خواهد بود.

5. همدلی با افسرده

از افرادی که نیاز شدیدی به همدلی دارد شخص افسرده است. گاهی درک نکردن رفتارها و احساسات فرد افسرده و استفاده از جملات نادرست، باعث می‌گردد که روند افسردگی فرد دچار چالش گردد… نباید از جملاتی مثل ،تو خودت مقصری،چرا خودت به خودت کمک نمیکنی؟ما هیچ وقت روی خوش از تو ندیدیم.

در برخی موارد فرد افسرده به سبب تحریک پذیری ناشی از افسردگی، دچار پرخاشگری شده. اگر با این فرد برخورد متقابل صورت پذیرد، عصبانی و بی اعتمادی خواهد شد. در این حالت حمایت،همدلی کردن و نادیده گرفتن رفتارهای منفی ایشان و همچنین توجه به کوچکترین کارهای مثبت او باعث می شود که شخص افسرده میزان اضطراب و احساس گناه او را کاهش یابد .

پس با گوش کردن، احساس دلسوزی داشتن و پرسیدن اینکه چه کمکی از دست شما بر می‌آید، حس درک و همدلی را می‌توانید به فرد افسرده القا نمایید.

6. همدلی در طلاق

زندگی انسان داری پست و بلندی‌های است که گاهی به نظر می رسد به بن بست رسیده و یا اینکه باید مسیری رو برگشت و یا تنها ادامه داد. طلاق که گاهی جزئی از تلخی زندگی است و برای افرادی لازم است. گاهی طلاق در زندگی، طلاق عاطفی است که با همدلی و درک طرفین زندگی زیبا شده و مشکل زناشویی برطرف می گردد. در مواردی مشکلات بین فردی در زوجین دارای تعارض زناشویی بالایی است و تنها راه جدا شدن و طلاق حقوقی گرفتن است. در این مورد همبستگی و همدلی با فردی که طلاق می گیرد به جای همدردی کردن مهم خواهد بود. چون فردی که زندگی خود را از دست داده نیاز به درک کردن و حرف زدن از مشکلات و همچنین بیان کردن علت طلاق دارد.

بیشتر بخوانید: چگونه به خودباوری برسیم؟ تکنیک های موثر برای خودباوری

فواید همدلی

فواید زیادی برای همدلی چه به صورت انفراد و چه به صورت اجتماعی ذکر شده که عبارتند از:

• تعامل اجتماعی می‌کند تا فرد پاسخ مناسب‌تری را به عقاید و احساسات دیگران بدهد.
• باعث مدیریت احساسات فرد می‌شود، چون با همدلی کردن به شیوه بهتری با موارد استرس‌زا کنار خواهید آمد.
• روحیه یاری رسانی و کم کردن تقویت می‌کند مثلاً فرد همدل هدفش این است دیگران کنارش لذت ببرند.
• همدلی ایجاد سلامت روانی برای فرد می‌نماید و باعث حفظ جان او می گردد. چون زمانی که فرد ناراحت است و غصه زیادی وجودش را گرفته، می‌تواند با همدلی کردن سنگینی این غصه را بکاهد و راحت تر با آن روبرو شود.
• باعث کاهش استرس شده و فرد توانایی مدیریتی بالایی پیدا می‌کند. همدلی، بیماری‌های روان تنی، افسردگی و اضطراب را کاهش خواهد داد.
• سبب افزایش تمرکز شده و زمانی که غم و غصه را از ذهن بیرون می‌کنید، ذهن شما سبک شده و در نتیجه توانایی تمرکز شما افزایش پیدا خواهد کرد.
• زمانی فرد به همدلی کردن در زندگی عادت کند، باعث تقویت روحیه و بالا رفتن حس هم نوعی در فرد خواهد شد.
• باعث می شود فرد تجربه‌های مختلفی در زندگی را تجربه کند.
• همدلی سبب تقویت ارتباط میان فردی، می گردد.
• و …

به طور کلی همدلی به انسان کمک می‌کند تا در مسئولیتت و نقش های اجتماعی بهتر عمل نموده و با دوستانتان و دیگران تعامل سازنده تری داشته باشید.

چطوری همدلی کنیم

برای اینکه همدلی بهتری داشته باشیم لازم نشانه های همدلی را بشناسیم و بدانیم چطوری همدلی کنیم که به فرد مقابل بی‌احترامی نشود.

• زود قضاوت نکنید و برچسب نزنید و از ارزیابی های نابجای انجام ندهید.
• هنگام ارتباط با دیگران گوش دادن فعالی داشته باشید و به حرف های طرف مقابل خود توجه کنید.
•  درک نیاز ها و توانمندیهای طرف مقابل.
• پذیرفتن طرف مقابل خود همانگونه که هست.
• دوست داشتن بدون هیچ قید و شرطی .
• راحت اجازه دهیم دیگران ابراز احساسات کنند.
• به همدلی تنها اکتفا نکند و برای رفع مشکلات فرد تلاش نماید.
• هنگام همدلی کردن تمرکز روی فرد مهم است نه خود مشکل.
• در هنگام درک مشکلات فرد مقابل همدردی نکنید و در مشکل غرق نشوید.
• تظاهر به همدلی نکنید زیرا اینگونه به احساسات دیگران لطمه وارد می زنید.
• به حالات چهره و حرکات طرف مقابل هنگام همدلی توجه کنید.
• احساسات خود را با کلمات دقیق و مناسب بیان کنید تا طرف مقابل احساس آرامش نماید.
• طرف مقابلمان را مقصر ندانید و سرزنش نکنید.
• به طرف مقابلتان ترحم و دلسوزی نداشته باشید.
• مشکلات او را کوچک و بی ارزش ندانیم.

ساختار همدلی

برای اینکه یک همدلی خوب اتفاق بیفتد بهتر است ساختار و فنون همدلی بهتر شناخته شود که به برخی از این موارد اشاره می‌گردد.

۱. تسهیل

اولین امر و ساختار همدلی این است که فرد بتواند به راحتی و سهولت افکار و احساساتش رو بیان کند.

2. توجه کردن

در همدلی و رابطه غیرکلامی لازم است به مطالب فرد خوب گوش دهید و به حریم روان شناختی فرد توجه خاص داشته باشید.

3. پذیرش

فردی که نیاز به همدلی دارد از قضاوت شدن بسیار بیمناک هست و باید در بیان احساسات از طرف دیگران مورد پذیرش قرار بگیرد و این پذیرش به این معنا نیست که موافق او هستید.

4. تشویق به خود افشا گری

در همدلی باید به احساسات فرد فراتر از افکار سطحی او پاسخ داده شود . این مساله به فرد ایجاد اعتماد و اطمینان می‌کند که برای صحبت کردن در مورد خودش راحتر حرف بزند.

5. دریافت کردن

یکی از مهمترین عامل و ساختار همدلی توانایی شناسایی احساسات و معانی که لازم است ابراز شود.

6. پاسخ دادن

مساله نهایی در همدلی پاسخ دادن خوب به احساسات و بسته به نیاز طرف مقابل است.

اشتباهات رایج در همدلی

هنگام همدلی کردن نکات مهمی است که نباید فراموش کنم که اگر صورت پذیرد باعث اشتباهات نامناسبی خواهد شد.

• همدلی کردن دارای حد و اندازه است، پس در همدلی بیش از اندازه به فرد مقابل آسیب می رساند.
• گاهی بعضی افراد همدلی خودخواهانه دارند و از در خودخواهی به این امر می پردازند. که بیشتر به همدردی شباهت دارد
• دوری کردن از افرادی که دارای انرژی منفی هستند که در همدلی بیشتر آسیب می زنند تا اینکه باعقث آرامش فرد شوند.

برخی دیگر از اشتباهات

• نداشتن تماس چشمی
• قطع کردن صحبت فرد مقابل
• زبان بدن منفی
• عدم بازخورد انعکاسی به فرد مقابل
• حدس زدن قبل از شنیدن پیام تا انتها
• سخن گفتن تحت سلطه احساسات

موانع همدلی

برخی از موانعی که باعث می‌شود همدلی خوب انجام نشود و عدم حس همدلی به فرد القا شود را در اینجا اشاره خواهیم نمود.

• برچسب زدن ممنوع
• قضاوت و پیشداوری را ترک کنید
• درشت نمایی مشکلات حس بدی می دهد
• کوچک نمایی مشکلات افراد
• نصیحت کردن زیاد
• سرزنش کردن نمودن فرد مقابل
• غفلت و بی توجهی نسبت به احساسات طرف مقابل
• به رخ کشیدن توانمندی های خود در برابر ضعف فرد

کتاب همدلی

1. کتاب همدلی

• نویسنده : انتشارات هاروارد بیزینس ری‌ویو
• مترجم : فرخ بافنده
• انتشارات : پندار تابان

این کتاب کاری از انتشارات هاروارد بیزینس ری‌ویو با ترجمهٔ فرخ بافنده از مجموعه مهارت‌های زندگی دانشگاه هاروارد بوده که در نشر پندار تابان چاپ شده است.

این اثر در راستای همدلی به مخاطب کمک می‌کند بفهمید همدلی چیست، چرا همدلی مهم است، چطور بر موانعی آن غلبه نموده، که از همدلی شما نسبت به دیگران کاسته نشود و همچنین این موضوع را بهتر بفهمید که چه زمانی همدلی کردن بیش از اندازه شده است.! نویسنده «همدلی» را عامل مهمی در ساختن رابطه‌های خوب و حتی توسعه فردی می‌داند‌ٔ.

2. برقراری روابط صمیمانه با خانواده، دوستان و همکاران

• نویسنه کتاب جناب آقای دیوید برد فرورد است که توسط خانم مرجان مهدوی پور ترجمه شده و انتشارات اختران آنرا به چاپ رسانده است.

3. همدلی مستمر در رابطه درمانی

• نویسنده کتاب: آنابل بوگاتی
• مترجم : حامد حکیمی

آقای آنابل بوگاتی، این کتاب را با نگرش متفاوتی به مسئله مقاومت در درمان نوشته است و ابزارها و رهنمودهای مفیدی را به درمانگران با رویکردهای مختلف درمانی از جمله همدلی ارائه می‌دهد تا درمان‌جویانشان بتوانند با رویکرد چالش‌برانگیزترین به درمان فکر کنند.

ایشان، به شاگردان خود و مشاوران یاد می دهد با استفاده از علم دلبستگی و مداخلات مربوط به آن و همچنین قدرت پاسخ‌های همدلانه، چگونه با مراجعانشان اتحاد درمانی برقرار سازند.

نویسنده معتقد است درمانگران باید از چسباندن برچسب‌های آسیب‌شناختی به مراجعان خود اجتناب نموده و به‌جای آن تلاش کند با مراجعان پیوند عمیق برقرار نماید.

این اثر منبع ارزشمندی است برای همه کسانی که در حوزة سلامت روان کار می‌نمایند و به آن‌ها می‌آموزد تا با استفاده از نیروی همدلی ، پیوند عمیقی با مراجعان و دیگر افراد برقرار کند.

حرف آخر

شما میتونید تکنیک های عملی و راهکارهای جزئی این موضوع رو داخل اپلیکیشن آکو ببینید و از بخش های دیگر این نرم افزار نیز در جهت افزایش مهارت های شخصیتی و رشد خودتون استفاده کنید.
لینک دانلود این این نرم افزار در صفحه اول سایت قرار داده شده است.