مدیریت ذهن چیست؟
مدیریت ذهن در انگلیسی (Mind Management)، به شیوه کنترل افکار، رفتار و احساسات انسان توسط ذهن میگویند. از آنجا که تمام افکار و احساسی که بروز میدهیم از ذهن ما سرچشمه میگیرند این اصطلاح در بیانهای دیگر بنام مدیریت افکار نیز نامیده شده است. تعابیری دیگری مانند مدیریت فکر و مدیریت هوش به همین موضوع اشاره دارد.
چگونه ذهن و افکار خود را مدیریت کنیم؟
مدیریت ذهن به عنوان یک توانایی که برخی افراد به صورت ذاتی از آن برخوردارند. اما به این به این معنا نیست که سایر افراد از این امر محروم هستند یا نمی توانند این مساله را در خود تقویت کنند بلکه این موضوع یک امر اکتسابی است و همه میتوانند مدیریت ذهن را در خود تقویت کنند.
امروزه به خاطر مشغلههای مختلف روزمره و زندگی که پیرامون انسان هست که باعث تخریب یا آسیب دیدن بهداشت روان فرد میشود لازم است که به مدیریت ذهن بیشتر توجه شود. باید برای دوری از این آسیب ها و رسیدن به این هدف برای آن وقت گذاشته و آموزشهای مناسبی دید تا بتوان با مدیریت ذهن هم سلامت روان خود را بهبود بخشید و هم بتوان در راه نیل به موفقیت و اهداف عالی در زندگی گامهایی استوارتری برداشت.
در این مقاله بر آن هستیم که نکاتی در مورد چگونه ذهن خود را مدیریت کنیم؟ ارائه و توضیح داده شود.
صافی ذهن
بهترین راهکار در زمینه مدیریت ذهن بکار بردن، صافی ذهن است. بدین منظور برای مدیریت ذهن لازم است یک صافی یا فیلتری را در ذهن تصور نمایید، که از ورود هر فکر در ذهن انسان جلوگیری می کند. در واقع فرد باید بتواند بعضی از افکار آزار دهنده و مخرب را پشت این صافی نگه دارد. با چنین روشی ذهن فرد پالایش می شود و سلامت ذهن او نیز محقق میشود.
بررسی و گزینش اهداف
از راهکارهای مدیریت ذهن و افکار بررسی و گزینش اهداف برای زندگی است که باعث رسیدن فرد به موفقیت می شود. پس ازاین رو باید فرد بداند از زندگی چه میخواهد و هدفش از این زندگی و انجام امورات چیست.
آیا ذهن به مدیریت نیاز دارد؟
روانشناسی مدیریت ذهن و افکار یکی از امور مهم زندگی انسان است؛ مدیریت ذهن و افکار به عنوان یک هنر و مهارتی شناخته میشود. که فرد برای به دست آوردن آن باید مداوم تمرین و تکرار کند. این موضوع راهی برای کنترل ذهن انسان است. هنری که فرد با آن بتواند افکار خود را مدیریت و هدایت کند.
امروزه در زمانی انسانها زندگی میکنند که با هر اتفاق کوچکی و به هر دلیلی ناچیزی استرس و اضطراب در ذهن را تجربه خواهند کرد. مثلا : شلوغی جاده ها و ترافیک و یا گرانی اجناس و …
اگر همین مباحث دغدغهای برای ذهن فرد شود و کنترل خود و زندگی را از دست خواهد داد. در این موقع اهمیت مدیریت ذهن و افکار بیش از پیش آشکار خواهد شد تا فرد بتواند ذهن خود را برای موفقیت کنترل نماید. به تعبیر دیگر هرچه ذهن را مدیریت کنیم موفقیت بیشتری حاصل خواهد شد.
چگونه ذهن خود را خالی کنیم و به هیچ چیز فکر نکنیم
ذهن انسان به خاطر مواجهه با مشکلات زیاد و درگیری ذهنی با آنها که منجر به استرس و افزایش ناملایمات میشود، لازم است به پاکسازی ذهن و خالی کردن آن توجه بیشتری نموده و به هیچ چیز فکر نکنید. انجام چنین کار مهمی باعث کاهش استرس و افزایش تمرکز خواهد شد. چند راهکار و ترفند که چگونه ورودی ذهن را از افکار منفی کنترل کنیم، به شما توصیه میگردد:
1. شناسایی افکار که باعث ناراحتی میشوند
وقتی شخص به افکار منفی خود فضای بیشتری میدهد، باعث میگردد که حالش بدتر شود. فرد نباید رو چیزی که آگاهی کمتر دارد و یا آن را قبول ندارد کار کند. شخص با شناخت افکار خود میتواند آنها را تجزیه و تحلیل نماید و تشخیص دهید که آنها چه ویژگیهای دارند. آیا به درد ورود به ذهن او می خورد یا نه. وقتی شروع به جستجوی در ریشه افکار میکند، متوجه میگردد که بسیاری از افکار مغرضانه هستند و باعث آسیب به فرد میشوند. زمانی که به این نتیجه رسیدد، میتواند در مورد انعطاف پذیرتر کردن آنها فکر کند. در روان درمانی، این تکنیک به عنوان یک تکنیک بازسازی شناختی شناخته میشود.
2. پاک کردن افکار منفی
به موقعیتهای که باعث رنجش شما میشود فکر کنید. چند درصد از این افکاری که به ذهن شما میآید واقعیت دارد. چند درصد آن ناشی از فرضیات ذهنی خود شماست ؟ خواهید دید که بعضی از فرضیهها و و افکار که وجود دارد محصول تخیل خود ما هست که قرار نیست رخ بدهد. پس آنها را پاک کن تا رها شوی از رنج و درد های بیهوده.
3. مرزهای افکار خودت را خودت تعیین کن
شاید مهم نباشد چندبار به یک مشکل در روز فکر میکنید مهم آن است مرزی داشته باشد این افکار شاید برای مشکل خود امروز راه حلی نداشته باشید گاهی وقت اجازه دهید ذهن شما خنک شود و استراحت کند. بعد متوجه خواهید شد بهتر می توانید راه حل برای مشکل خود پیدا کنید.
4. تکنیکهای آرام سازی را اجرا کنید
انجام تمرینات تنفسی مثل تنفس دیافراگمی، مدیتیشن ، پیادهروی در فضای باز به شما کمک میکنند تا ذهن خود را آرام کنید، در زمان حال زندگی کرده و از گرفتار شدن در مسائل گذشته یا مشکلات آینده جلوگیری کنید.
مدیریت ذهن شلوغ
تکنیکها و راهکارهای برای مدیریت ذهن شلوغ وجود دارد تا فرد بواسطه آن بتواند تصمیم های درست و عاقلانهای برای خودش در مواجهه با مشکلات پیدا نمایید.
1. در لحظه حضور داشتن
یکی از بهترین راه های مدیریت کردن ذهن شلوغ اینکه در لحظه باشیم و در حال زندگی کنیم. این امر باعث یک ذهن آگاهی بالایی میشود. در لحظه حال اگر باشیم، مدیریت ذهن بهتری خواهیم داشت و میتوانیم شناخت بهتری از پیرامون خود پیدا کنیم. زندگی در لحظه حال باعث رشد و پیشرفت فرد هم خواهد شد.
2. تمرکز
از نکات مهم تمرکز بر فکر و ذهن خودمان است. اگر تمرکز خوب افزایش یابد و بتوانیم با صبر و حوصله و بدون حواس پرتی کارها را انجام دهیم. با مدیریت ذهن تمام تصمیمات به درستی و با تمرکز صورت پذیرد.
3. حفظ نشاط و انرژی
بعضی افراد موقعی دچار افکار مزاحم و ناراحت کنند میشود نشاط و انرژی خود را از دست میدهند. انرژی ذهنی خود را به دلیل مسائل بیهوده از دست خواهند داد. پس برای مدیریت ذهن لازم است نشاط و انرژی خود را حفظ کنیم تا روی مسائل جدی و مهم زندگی بیشتر متمرکز شویم.
4. برنامه ریزی و نظم
کسانی نیاز به مدیریت ذهن و افکار شلوغ خود دارند لازم است در زندگی برنامه ریزی دقیق و نظم خوبی داشته باشند . چون برنامه ریزی و سپس مدیریت ذهن به فرد کمک می کند بیشترین سود ومنفعت را از کارهای خود ببرد.
چگونه ذهن خود را آرام کنیم
تمرینهای کنترل ذهن و آرام کردن آن یکی از مهمترین مراحل کنترل ذهن هستند که اگر به خوبی اجرا شود باعث ایجاد آرامش و رفع خیلی از مشکلات روحی و گاهی جسمی خواهد کرد.
1. برقراری ارتباط اجتماعی مناسب
ارتباط مناسب با افراد جامعه، گروهی از دوستان هم دل و داشتن یک خانواده حمایتگر، باعث میشود ذهن انسان در برابر هجمه افکار آرام باشد و اضطراب تا حد قابل توجهی کاهش پیدا کند. و همچنین صحبت کردن درباره موضوعاتی ذهنی با این افراد که اضطراب را بر انگیخته است، میتواند به آرام کردن و مدیریت ذهن ما کمک کند.
2. به موسیقی ملایم گوش دهید
برای آرام کردن ذهن و مدیریت ذهن و زمان، گوش دادن به موسیقی ملایم و در مواردی گوش دادن به نواهای مذهبی بسیار اثر گذار می باشد. بعضی از پژوهشها نشان داده است طیف گستردهای از موسیقی و نواهای مذهبی باعث آرامش ذهن و بدن میشوند. گگاهی وقت ها صدای موسیقی آرام طبیعت هم این حس خوب رو به فرد می دهد.
3.خلوت کردن فضای پیرامون خودمان
یکی از روش های مدیریت ذهن خلوت و با نظم کردن محیط پیرامون خودمان است. یک محیط شلوغ و نامنظم و به هم ریخته میتواند ذهن را درگیر کند و منجر به یک ذهن به هم ریخته شود. برای منظم کردن فضای پیرامون خودتان، مانند میز یا اتاق خواب، وقت بگذارید و از شر وسایل غیر ضروری خلاص شوید.
4.محدود کردن عوامل حواس پرتی
امروزه، افراد با انواع حواس پرتی های رسانه ای و فناورانی زیادی روبرو هستند ک باعث شده مدیریت ذهن انسان از دست برود و گاهی به سختی انجام شود. سعی شود برای استفاده و همچنین خاموش کردن تلفن همراه و ابزارهای رسانهای برای استراحت ذهن و فکر وقت مشخص کنید و از قرار گرفتن در معرض این عوامل حواس پرت اجتناب نمایید.
5.دورنگاری از آینده خود داشته باشید.
گاهی لازم است خود را در آینده زندگی فرض کنیم. بعد نگاه کنیم خواهیم دید که بعضی از مشکلات امروزی که ذهن ما را مشغول کرده اند بسیار ناچیز هستند و در زندگی ما تاثیر و اهمیتی نخواهند داشت. پس امروز اجازه ندهید این مشکلات کوچک و بیاهمیت، تأثیرات مخربی بر ذهن و زندگی آینده ما راشما داشته باشد.
۶. خوبی کردن به دیگران
کار خوب و رفع مشکلات دیگران تاثیر خیلی خوبی در آرام کردن ذهن افراد دارد. تلاش کنید در طول زندگی و گاهی در هر روز شده به اندازه یک خوبی کلامی با دیگران داشته باشیم و گاهی باید جمله و کلام حال ددیگران رو خوب کنیم. این امر باعث میشود که بتوانید جنبههای مختلف زندگی آدمها را ببینیم و برای یاری آنها تلاش کنیم. حس خوبی که از این کار میگیرید، ذهن شما را به کلی از افکار منفی پاک خواهد کرد. پی بردن به این حقیقت که من چنین توانایی دارم که حال یک نفر را خوب کنم و یا مشکلات زندگی یک نفر را حتی ناچیز برطرف کنم، به ذهن یک آرامش میدهد و باعث می شود افکار منفی از ذهن من دور میشود.
چگونه ذهن خود را تقویت کنیم
1. ریلکسیشن و مدیتیشن ذهن
ریلکسیشن و مدیتیشن تن و ذهن یکی از راههای تاثیرگذار و مفید برای کاهش افکار منفی و مدیریت ذهن برای کاهش استرس است. در مراقبه، ریلکسیشن و تمرکز ذهن بر اینجا و اکنون معطوف است و به همین خاطر با نگرانیها و دغدغههای اضطرابآور مشغول نخواهد شد. با این تکنیک آرام سازی ذهن محقق شده و فرد می تواند علائم اضطراب، افسردگی و تروما را که به واسطه افکار منفی محقق شده را تشخیص بدهد.
مدیتیشن به عنوان موثرترین راهکار تقویت مدیریت ذهن و افکار معرفی میشود. اما مهمترین مساله این است که مدیتیشن به تنهایی نمیتواند به شما کمک کند که افکار و ذهن خود را مدیریت کنید، بلکه نیاز به آمادگی، محیط آرام و شناخت عوامل بیرونی هم دارد. برای اینکه بتوانید تاثیر بیشتری از مدیتیشن بگیرید باید به طور مداوم آن را انجام دهید. در هنگام انجام این ریلکسیشن گاهی به بعضی از افکار ناخواسته اجازه داده شود در ذهن وارد شوند و سپس آنها را با آرامی رها کنید. اینکار فشار وارد شده از طرف افکار مزاحم را به شدت کاهش میدهد.
برای تقویت و مدیریت ذهن نیاز به تمرینات منظم و روزانه است که به بعضی از این موارد اشاره میکنیم:
2. ورزش
یکی از راه های خوب و تاثیر گذار در مدیریت ذهن و افکار تمرینات و حرکات ورزشی است. ورزش با ترشح اندورفین و کاهش استرس کمک شایانی به پاکسازی ذهن شما میکند. پس داشتن برنامه منظم و روتین هر روز 30 دقیقه ورزش هوازی مناسب و لازم است.
3. خاطرهنویسی
به یاد آوردن خاطرههای خوب گذشته و نوشتن بعضی از افکار میتواند به فرد کمک کند تا مدیریت ذهن داشته باشد و افکار خودش را سازماندهی نماید و در مواردی ذهن خود را از این افکار پاک کنید. بهترین روش این است که سعی کنید هر روز در یک وقت مشخص هر چیزی که در ذهن وارد می شود را یادداشت نمایید و برای خروج و دسته بندی آنها برنامه داشته باشید.
4. استراحت کنید
در بعضی اوقات لازم است برای پاکسازی و کنترل بعضی از افکار وقت و تایم استراحت داشته باشید. و به مباحثی که هم تفریح باشد و هم خستگی شما را بکاهد بپردازید. هدف این است که شما از انجام آها لذت ببرید تا باعث یک استراحت خوب برای ذهن و تن شما باشد.
5. راه رفتن آگاهانه
از مواردی که نتیجه خوبی برای مدیریت ذهن و دوری افکار مسموم دارد قدم زدن وراه رفتن در بیرون خانه در یک محیط آرام و بانشاط است. زمانی که بیرون هستید هم روی راه رفتن خود و هم روی محیط اطراف خود تمرکز داشته باشید. به رنگها، بافتها و بوهای اطراف خود توجه نمایید. این میتواند به پاکسازی ذهن شما و افزایش حس آگاهی شما کمک کند.
پرسشنامه مدیریت ذهن
پرسشنامه ذهن آگاهی (FFMQ)
پرسش نامه ذهن آگاه توسط بائر و همکارانش در سال 2006 برای ارزیابی مدیریت ذهن ساخته شده است. این پرسشنامه ذهن آگاهی (FFMQ) از 39 سوال تشکیل شده است. پرسشنامه ذهن آگاهی بر اساس مقیاس لیکرت پنج درجهای و دارای نمره گذاری، روایی و پایایی بوده است. که دارای پنج مولفه زیر خواهد بود.
- مشاهده
- توصیف
- عمل همراهی با آگاهی
- عدم قضاوت
- عدم واکنش
- پرسشنامه ذهن آگاهی، توجه و هوشیاری (MAAS)
این پرسشنامه ذهن آگاهی توسط رایان و بروان در سال 2003 ساخته شده است. پرسشنامه ذهن آگاهی MAAS یک آزمون 15 سوالی و گویه ای است که برای سنجش ذهن آگاهی فرد استفاده می شود. این دو شخصیت این تست را به منظور سنجش سطح هشیاری و توجه نسبت به رویدادها و تجارب جاری در زندگی روزمره ساختند.
سوالهای آزمون سازه ذهن آگاهی را در مقیاس شش درجه و نقطهای طیف لیکرت (از نمره یک برای «تقریبا همیشه» تا نمره شش برای «تقریبا هرگز») امتیاز بندی و سنجیده می شود.
این مقیاس یک نمره کلی برای ذهن آگاهی به دست می دهد که دامنه آن از 15 تا 90 متغیر بوده و نمره بالاتر نشان دهنده ذهن آگاهی بیشتر است. همسانی درونی سوال های آزمون بر اساس ضریب آلفای کرونباخ از 80/0 تا 87/0 گزارش شده است. روایی مقیاس با توجه به همبستگی منفی آن با ابزارهای سنجش افسردگی و اضطراب و همبستگی مثبت با ابزارهای سنجش عاطفه مثبت و حرمت خود، کافی گزارش شده است.
کتاب مدیریت ذهن
1. کتاب صوتی ذهن خود را پاکسازی کنید
نویسنده: اس جی اسکات با صدای خانم لیلا ولی پور
کتاب صوتی ذهن خود را پاکسازی کنید نوشتهی اس. جی اسکات و بری داونپورت، یک راهنمای علمی و ساده برای از بین بردن آشفتگیهای ذهنی، مدیریت ذهن و از بین بردن نشخوارهای فکری است.
این کتاب علل و ریشه آشفتگی های ذهنی را بیان میکند و برای رفع آنها راهکارها و تکنیک های را ارائه می دهد و همچنین توصیههای فراوانی برای بهتر و کم کردن تعهداتِ کاری، رابطهای و محیطی به فرد ارائه میدهد.
2. مدیریت زمان
کتاب «مدیریت زمان» توسط «برایان تریسی» نگاشته و با ترجمه آقای «مهدی قراچه داغی» چاپ گردیده است. تلاش نویسنده بر آن است تا در این اثر مدیریت زمان و ارزشمند بودن آن به خواننده خود آموزش دهد. تریسی میگوید: هر وقت میبینید کاری خیلی خوب پیش میرود، میتوانید دو چیز دیگر را هم پیدا کنید: یک آدم یک دنده و یک احساس وظیفه. آیا در گذشته، خود را درگیر کاری کردهاید که اگر اطلاعات امروزتان را داشتید، حاضر نمیشدید به آن تن دهید؟ همیشه از خودتان بپرسید: با ارزشترین استفادهای که در حال حاضر میتوانم از وقتم بکنم چیست؟ مدیریت زمان وسیلهای است که میتواند شما را از جایی که هستید به جایی که میخواهید باشید برساند؟»
3. کتاب پرورش ذهن
این اثر باقلم«هری آلدر» نوشته شده و توسط خانم «عارفه سادات خوش نیت» در 271 صفحه ترجمه شده است.
این کتاب تکنیک محور بوده و تلاش نموده با ارائهی توصیهها، مثالها و برنامهای سههفتهای باعث پرورش ذهن مخاطبین خود شود. نویسنده تلاش دارد که مخاطب را با بُعد شگفتانگیزی خلاقیت ذهنی آشنا نماید و این موضوع را القا کند که با کمک خلاقیت ذهن میتوان سطح الهام و خلاقیت خود را در زمینههای شخصی و شغلی بالا برد و استرس موجود را به موفقیت آگاهانه بدل کرد. همچنین تاکید دارد که شما با تلاش کمتر به پیشرفتی بیشتر و والاتر دست خواهید یافت. بدیهی است که با شناخت راههای فعالسازی بخش خلاق و نامحدود ذهن خود، میتوانید عملکرد آن را در اختیار خود درآورید و بدینترتیب همواه یک گام از دیگران جلوتر باشید و خوش بدرخشید.
4. کتاب تمرین هایی برای پرورش ذهن آگاهی
کتاب تمرین هایی برای پرورش ذهن آگاهی اثر سوزان رابرتز و تامس رابرتز توسط آقای پیمان رحیمی نژاد و غزال گلشنی ترجمه شده است و 240 صفحه دارد.
تقویت و پروش ذهن درمان بیماریهای جسمی و روحی انسان خواهد بود و پادزهری قوی در برابر آسیبهای همچون استرس ، اضطراب و هراس ، درد مزمن ، افسردگی ، وسواس فکری و احساسات خارج از کنترل خواهد بود و همچنین بسیاری از شرایط ناگوار جسمی و روحی را درمان میکند.
کتاب زیبا و تاثیر گذار تمرینهایی برای پرورش ذهن آگاهی تلاش دارد با آموزشی گام به گام، شما را از شیوههای ساده تقویت ذهن بهرمند کند. و این امکان را به شما میدهد، تا آگاهی ذهنی را نه به عنوان یک تجربه یا مفهوم دوردست، بلکه به عنوان یک وضعیت قابل دستیابی در جهان تجربه کنید.
فیلم های مدیریت ذهن
1. جان مالکوویچ بودن (Being John Malkovich)
- سال انتشار: ۱۹۹۹
- کارگردان: اسپایک جونز
- بازیگران: جان کیوساک، کامرون دیاز، کاترین کینر، اورسن بین، جان مالکوویچ
فیلم جان مالکووبچ بودن اولین ساختهی این کارگردان است که بسیار مورد استقبال قرار گرفت و وی را به عنوان یک گارگردان به سر زبان ها انداخت و همچنین فیلم نامه نویس این فیلم «چارلی کافمن» را به عنوان یکی از بهترین فیلمنامهنویسان چند دههی اخیر معرفی نمود.
این فیلم به دنبال جریانسازی و خیالاندیشی است و ایده مهمی را در رابطه با مدیریت ذهن و کنترل آن به شکل ملموس به نمایش در میآورد. این تفکر در فیلم به عنوان یک اِلمان کلیدی در داستان نشان داده میشود تا مخاطب را به تفکر و اندیشه وادار میکند و تاثیرگذاری پایانبندی تراژدی-کمدی فیلم را افزایش میدهد. جونز و کافمن در کنار کنترل ذهن، به مضامینی همچون هویت، شهرت، مزاحمت، جاسوسی و سوءاستفاده پرداختهاند و این درونمایهها را به شکلی نوآورانه ارائه دادهاند.
2. آنها زندگی میکنند (They Live)
- سال انتشار: ۱۹۸۸
- کارگردان: جان کارپنتر
- بازیگران: رودی پیپر، کیث دیوید، مگ فاستر، ریموند سنت ژاکوس
فیلم آنها زندگی میکنند برگرفته از داستان کوتاه «ساعت هشت صبح» نوشتهی «ری نلسون» است. «مارتین اسکورسیزی» در یکی از گفتگوهایش، راجع به این فیلم می گوید: «یکی از بهترین ساختههای یک فیلمساز خوب» و چه کسی میتواند با او مخالفت کند؟
این فیلم داستانی از موجودات فضایی را روایت میکند. این موجودات با انتشار پیامهای زیرآستانهای در رسانهها، کنترل انسانها را در دست می گیرند. آنها تلویزیون، تبلیغات، رادیو و رسانههای نوشتاری را به کار میگیرند تا به اهداف شوم خود دست پیدا کنند. در این میان، مردی با نام مستعار «نادا»، مشکل را رمز گشایی و می فهمد با یک عینک مخصوص، میتواند حقیقت را فاش کند. این عینک، سیگنالهای موجودات فضایی و فاش کردن پیامهای مخفی آنها را دارد.
حرف آخر
شما میتونید تکنیک های عملی و راهکارهای جزئی این موضوع رو داخل اپلیکیشن آکو ببینید و از بخش های دیگر این نرم افزار نیز در جهت افزایش مهارت های شخصیتی و رشد خودتون استفاده کنید.
لینک دانلود این این نرم افزار در صفحه اول سایت قرار داده شده است.