تاب آوری روانی

آیا فردی را سراغ دارید که با وجود رشد در یک محیط نه چندان مناسب (مثلا در خانواده هاي آشفته، مدارس شلوغ و کم امکانات، جوامعی با میزان بیکاري بالا و فرصت هاي شغلی اندك و …) به موفقیت های بزرگی در زندگی خود دست یافته باشد؟ یا برعکس، افرادی که با وجود در اختیار داشتن امکانات مناسب و برخورداری از شرایط ایده آل، موفقیت های کمی را در زندگی تجربه نموده‌اند؟ همه اینها به تاب آوری بستگی دارد.

تاب آوری روانی چیست؟

تاب‌آوری که به انگلیسی: Resilience) گفته می شود به معنای ظرفیت بازگشتن از دتجربیات دشوار و پایدار و توانایی سازگاری موفقیت آمیز با عوامل استرس زا و ترمیم خویشتن است. به عبارت دیگر تاب‌آوری یعنی اینکه فرد بتواند قوام و سلامت روانشناسی خود را در مواجهه با سختی‌ها حفظ نماید.

وجود تاب آوری در انسان می‌تواند باعث شود تا او پیروزمندانه از رویدادهای ناگوار گذشته و علی‌رغم قرار گرفتن در معرض تنش‌های شدید بتواند شایستگی اجتماعی، تحصیلی و شغلی خود را ارتقا دهد. تاب‌آوری توانایی قدرت مقابله با شرایط دشوار و پاسخ انعطاف‌پذیر به فشارهای زندگی را به فرد می‌دهد تا با مشکلات پیش رو مواجهه سالم و منطقی داشته باشد.

مؤلفه‌های تاب آوری

شکل گیری تاب آوری در فرد مستلزم تلاش هایی او در جهت آموختن و پرداختن به مؤلفه های مهم و اساسی تاب آوری است.

تاب آوری همچون ورزش و موفقیت، نیازمند تلاش زیاد، آگاهانه و مستمر برای تقویت چهار مؤلفه مهم خواهد بود.

این چهار مولفه عبارتند از :

• خودآگاهی
• خودمراقبتی
• اندیشه‌ورزی
• حفظ دیدگاه وسیع‌تر

ویژگی های تاب آوری

تاب‌آوری دارای ویژگی بسیار مهمی است که از نسبت به هر فردی متفاوت بوده و می‌تواند به مرور زمان رشد کرده و یا کاهش یابد. این ویژگی بر اساس تلاش فرد در جهت اصلاح فکری و عملی، در روند آزمون و خطای زندگی شکل می‌گیرد. تاب آوری پدیده‌ای صرفاً ذاتی نبوده بلکه تاب‌آوری حاصل تعامل ویژگی‌های شخصیتی فرد و محیط است و از طریق آموزش، یادگیری، تمرین و تجربه حاصل می‌گردد.

تاب‌آوری پنج ویژگی مهم دارد:

1. تاب‌آوری روندی پویا و دینامیک بوده نه یک وضعیت ثابت.
2. تاب‌آوری، به موقعیت بستگی دارد، یعنی رفتاری سازگارانه در یک موقعیت ممکن است در موقعیت دیگر ناسازگار باشد.
3. تاب‌آوری محصول تعامل ویژگی‌های شخصیتی و ذاتی با فاکتور محیطی خواهد بود.
4. تاب‌آوری در موقعیت هایی که خطرات بیشتری وجود دارد، پیچیده تر خواهد شد.
5. تاب‌آوری می‌تواند آموختنی و همراه با کسب تجربه باشد.

افراد تاب‌آور چه ویژگی‌هایی دارند؟

عواملی زیادی بر بهداشت روانی افراد ؛ همچون عدم برآورده شدن نیازهای اولیه، ناکامی، استرس (بیولوژیکی)، یادگیری، مسائل اجتماعی و رسانه‌های گروهی و… اثر می‌گذارند و در این موقعیت به افراد بستگی دارد تا با داشتن ویژگی های خاصی با این موانع مواجهه شوند و به خوبی از این موانع رهاگردند، که به برخی از این ویژگی ها اشاره می شود:

• عمل آگاهانه و هشیارانه:

افراد تاب آوردر مواجهه با موانع، آگاهانه و هشیار عمل می‌کنند و خودآگاهی کامل دارند، یعنی افراد تاب آور و نسبت به موقعیت آگاه و هشیارند و احساسات و هیجان‌هاي خود را می شناسند، بنابراین از علت این احساسات نیز باخبرند و هیجان هاي خود را به شیوة سالم مدیریت می‌نمایند.

• همدلی و درک احساسات دیگران:

افراد تاب آور احساسات و رفتارهای اطرافیانشان را نیز درک نموده و به خود، محیط و اطرافیانشان تأثیر مثبتی می‌گذارند. این افراد می دانند که موانع بخشی از زندگی هر انسان است و می‌پذیرند زندگی پر از چالش خواهد بود و اینکه نمی توانیم از بسیاري مشکلات اجتناب کنیم. ولی میتوانیم در برابرآنها باز و منعطف بوده و با داشتن برخی از ویژگی‌های فردی از قبیل اعتماد به نفس، حمایت‌های اجتماعی و خانوادگی، توانایی در حل مسئله، توانایی برقراری رابطه با نزدیکان و صحبت کردن در مورد مشکلات سخت و… بر این مشکلات فائق آمد

• پذیرش مسئولیت خود:

افراد تاب آور، خود را مسئول شرایط پیش آمده می دانند و براي هرمشکل، شکست و مسئله، منابع بیرونی را و دیگران را سرزنش نمی کنند. آنها سهم خود را در امور زندگی، همراه با مسئولیتش، می پذیرند وبر این باورند که هر عملی که انجام داده اند، برزندگیشان بازتاب خواهد داشت. و البیته این نکته را هم می دانند که برخی عوامل نظیربلایاي طبیعی از کنترل ما خارج هستند.

• پبدا کردن راه حل مناسب:

این افراد، در ضمن تشخیص علت مس ائل، قادرند با پیدا کردن را ه حل مؤثربر موقعیت و آیندة خود تأثیرمثبت بگذارند. از مهارت هاي حل مسئله برخوردارند وقتی بحران پدیدار می شود، افراد تاب آور قادرند با استفاده از فنون حل مسئله، به را ه حل هاي امن و مطمئن برسند. در حالی که سایر افراد در این موقعیت هاي سخت دچار استرس زیاد می شوند و نمی توانند را ه حل مناسب و مفیدي انتخاب کنند.

• رابطه اجتماعی محکم:

افراد تاب آور ارتباطات اجتماعی همراه با شبکۀ حمایتی و عاطفی محکمی دارند. چنین ارتباطاتی به آنها کمک می‌نماید، درباره نگرانی ها و چالش هاي خود با دیگران مشورت کند و از این مشورت، همدلی و همراهی بهره ها ببرد و در مجموع از لحاظ روانی احساس قدرت و آرامش بکند.

• نداشتن تصور غلط از خود:

افراد تاب آور خود را فردي قربانی و ناتوان ارزیابی و تصور نمی‌کنند. وقتی با یک بحران دست به گریبان می شوند، همواره خود را فردي نجات یافته تصور نموده و معتقدند که می توانند بر شرایط موجود فائق آمد. این افراد قادرند متناسب با موقعیت، درخواست کمک کنند و از حمایت دیگران بهر جویند. از فواید تاب آوری، مهارت خودشفقتی در افراد است. افراد تاب آور دلسوز خود هستند، هیجانات نامطلوب را می‌پذیرند و هر زمان که نیاز داشتند به تمدد اعصاب و استراحت می‌پردازند.

• خودشفقتی:

از فواید تاب آوری، مهارت خودشفقتی در افراد است. افراد تاب آور دلسوز خود هستند، هیجانات نامطلوب را می‌پذیرند و هر زمان که نیاز داشتند به تمدد اعصاب و استراحت می‌پردازند.

تفاوت تاب آوری با برخی از موضوعات

برخی تاب آوری یک امر یکسان دانسته که با پیرامون خودش تفاوت ندارد. بعضی دیگر معتقد هستند تاب آوری شکلی از سرکوب هیجانی یا سازگاری با محیط هست. اما به نوعی تاب آوری همه این موارد است و هیچ‌کدام از این موارد نیست! اما تاب آوری با برخی از مفاهیم تفاوت‌های دارد که بیان می‌گردد.

تفاوت تاب آوری با سازگاری در چیست؟

اگرچه تاب آوری و سازگاری هر دو به مواجهه با شرایط جدید، کاهش اضطراب و غلبه بر احساس ناتوانی کارایی مشابهه دارند اما نمی‌توان این دو مشخصه را معادل یکدیگر بدانیم. سازگاری(adaptability) به این معنا است که پس از رویارویی با چالش، به‌سرعت به حالت قبلی برگردید و شرایط را طبق باورهای قبلی خود بازتعریف و هضم نمایی. در فرایند سازگاری، شما وضعیت جدید را مانند شرایط قبلی خود می‌پذیرید و با آن کنار می‌آیید. اما در تاب آوری، لازم است توانایی‌ها و مهارت‌های جدیدی برای مقابله با مشکل را پیدا نموده و بخش‌هایی از آن را پذیرفته و قسمت‌هایی از بحران را با توانایی حل مسئله خود تغییر داد.

چه تفاوتی میان تاب آوری با انعطاف‌پذیری وجود دارد؟

برای درک بهتر انعطاف‌پذیری (flexibility)به شاخه نرم و منعطف درختی توجه کنید که با هر وزش بادی، به سویی خم می‌شود. زندگی همانند این شاخه در برابر حوادث زندگی (همان باد و طوفان) نخواهد شکست چون به اندازه کافی انعطاف دارد. اما تاب آوری اگرچه شامل انعطاف‌پذیری می‌شود ابعاد دیگری نیز دارد. افراد تاب آور همیشه در برابر مشکلات سر‌خم نمی‌کنند. آن‌ها گاهی تشخیص می‌دهند مقابله یا دفاع راه بهتری برای روبرو شدن با برخی مشکلات خواهد بود. از فواید تاب آوری این است که به افراد کمک می‌کند تغییرات بزرگی را در این شرایط ایجاد نمایند زیرا هم‌زمان با پذیرش و پیش‌روی خواهد بود.

تفاوت تاب آوری با سرسختی در چیست؟

سرسختی (toughness) به توانایی پذیرش چالش و تحمل فشار گفته می شود. اگرچه تاب آوری شامل سرسختی می‌شود اما این دو متغیر با یکدیگر برابر نیستند. در سرسختی ما از همه ذخایر انرژی قبلی خود استفاده می‌کنیم اما به کمک تاب آوری، دوباره این منابع را جذب و ذخیره می‌کنیم. تاب آوری علاوه بر ایستادگی و تحمل، شامل پروسه بازگشت و شروع دوباره نیز خواهد بود.

تاب آوری با پشتکار چه فرقی دارد؟

پشتکار وقتی معنا دارد که هدفی تعیین شده باشد. به‌طور کلی پشتکار یعنی استقامت و تلاش در راه رسیدن به یک هدف خاص با وجود تمام مشکلات و چالش‌های موجود. اما وقتی از تاب آوری حرف می‌زنیم لزوما هدف مشخصی در میان نخواهد بود. پشتکار نیز می‌تواند یکی از جنبه‌های تاب آوری و زیرمجموعه آن قرار گیرد. اما سازگاری با شرایط جدید، مدیریت و مهارت تصمیم‌گیری در شرایط خاص ارتباطی با پشتکار ندارد. تاب آوری هوشمند است و می‌تواند در یافتن موضوعاتی که ارزش تلاش نمودن برای آنها را دارد به شما کمک نماید.

تفاوت تاب آوری و سرکوب هیجانی

تاب آوری به معنای تحمل همه سختی‌ها و مشکلات نیست! افراد تاب آور همیشه در برابر هر اتفاقی سرخم نخواهند کرد بلکه در مواجهه با مسائل مختلف، زودتر خودشان را پیدا می‌نمایند. آن‌ها هیجانات خودشان را به‌جای سرکوب یا انکار، باور کرده و می‌پذیرند و راهی برای ابراز آن به روش درست و سالم پیدا می‌کنند. تاب آوری به معنای یک‌تنه از پس زندگی بر آمدن هم نیست. افراد تاب آور معمولا دایره حمایت اجتماعی خوبی برای خودشان فراهم کرده‌اند تا در شرایط سخت به آن‌ها تکیه نمایند.

تاب آوری و کنترل خشم

خشم واکنشی مرتبط با تنش و خصومت است که با قرار گرفتن در موقعیت‌های گوناگونی از ناکامی‌های واقعی یا خیالی، آسیب‌ها، تحقیرها، تهدیدها یا بی‌عدالتی‌ها برانگیخته می‌گردد که ممکن است به پاسخ‌های غیرارادی مانند افزایش فشار خون، ضربان قلب، تعریق و افزایش قند خون منجر شود.

آموزش کنترل خشم از چندین جهت زمینه ساز ارتقای تاب آوری خواهد بود. از یک سو موجب افزایش سرمایه‌های روانشناختی فرد می‌گردد و از سوی دیگری با تاثیر بر روابط اجتماعی، میزان و کیفیت منابع در دسترس بیماران را افزایش خواهد داد.

تاب آوری و تحمل سختی

مهارت تاب آوری و تحمل سختی و مقاومت در برابر چالش‌های زندگی نشانگر اراده و پشتکار بهبود یافته یک فرد خواهد بود. این مهارت، نیازمند تمرین، کوشش، و اراده قوی هست. افرادی که می‌توانند زندگی خود را پس از رویارویی با دشواری‌ها بازسازی نمایند، نشانه‌ای از انعطاف‌پذیری بالا و توانایی بهره‌وری از ویژگی‌ها و استعدادهای شخصی خود در مواجهه با مشکلات مختلف نشان می دهند.

انواع تاب آوری

اگرچه این شاخص را می‌توان به‌طور یک متغیر کلی مد نظر داشت، اما اگر بخواهیم دقیق‌تر تاب آوری را توضیح بدهیم می‌توانیم آن را به 4 حوزه اصلی تقسیم نمود:

1. تاب‌آوری فیزیکی

تاب آوری فیزیکی نشان‌دهنده ظرفیت جسمانی و توان بدنی فرد است. این شاخص نشان می‌دهد تا چه اندازه می‌توان درد فیزیکی را تحمل نمود، در برابر بیماری‌ها چقدر قوی هستید و چالش‌های فیزیکی و بحران را چطور می‌توان مدیریت کرد، شاخص تاب آوری فیزیکی به سرعت بهبودی فرد بعد از حوادث فیزیکی و بازیابی سلامتی اشاره می‌کند.

2. تاب‌آوری ذهنی

همه انسان ها در شرایطی با چالش‌های ذهنی روبرو شده اند. اینکه چطور با آن‌ها مواجهه می شوند و سبک مدیریت آن‌ها چطور است به تاب آوری ذهنی برمی‌گردد. برای مثال افرادی که از نظر ذهنی تاب آور هستند با چالش‌ها و شرایط سخت از طریق مهارت تصمیم‌گیری و حل مسئله، یافتن راه‌های جایگزین، به‌کارگیری خلاقیت، انعطاف‌پذیری و اندیشه بهترب روبرو هستند. از فواید تاب آوری ذهنی این است که افراد توانایی پذیرش تغییر و تطبیق را در خود پرورش می دهند و از این طریق می‌توانند به راه‌حل‌های متنوع‌تری ذهنی دست پیدا کنند.

3. تاب آوری اجتماعی

انسان موجودی اجتماعی است و به دنبال ارتباط با دیگران موثر خواهد بود. در تاب آوری رابطه اجتماعی بسیار موثر است، حمایت از عزیزان در شرایط سخت و دریافت هم‌دلی و پشتیبانی در چالش‌های نیاز به تاب‌آوری اجتماعی اشاره دارد. گاهی فجایع در سطح جامعه رخ می‌دهند و در این زمان تاب آوری اجتماعی به کمک افراد می آید. این شاخص کمک می‌کند فرد خودش را در کنار دیگران ببینیم و مشکلات را به‌صورت جمعی حل نماید.

4. تاب آوری عاطفی و هیجانی

واکنش‌های افراد به چالش‌ها، احساسات و هیجانات ناشی از مشکلات و نحوه مدیریت عواطف و هیجانات در هنگام روبرو شده با مشکلات به تاب آوری عاطفی و هیجانی مربوط است. این‌که چطور در مواجهه با هیجانات خود خصوصاً انواع منفی آن‌ها مثل خشم، ترس، آسیب‌پذیری، غم و اندوه روبرو می‌شوید و چگونه آن‌ها را می‌پذیرید. تاب آوری هیجانی کمک می‌کند تبعات و اثرات منفی روانی چالش‌ها را بر خود و دیگران به حداقل برساند. همان‌طور که خواهید دید تاب آوری با میزان هوش هیجانی ارتباط دارد. افرادی که EQ بالاتری دارند اغلب در موضوع تاب آوری نیز قدرتمندتر عمل می‌نمایند.

راه‌های افزایش مهارت تاب آوری

فرد تاب‌آور، نحوهٔ استدلال و نگرش متفاوتی در مواجهه با شرایط ناگوار اتخاذ می‌کند و به جای فاجعه ساختن از مشکلات و گرفتار شدن در تبعات آنها، به خود و توانایی‌هایش اهمیت بالایی می دهد؛ به‌طور مثال، چنین شخصی ممکن است یک موقعیت پرمخاطره را یک فرصت ببیند نه یک تهدید و در دشواری‌ها به جای اضطراب، موفقیت را تجربه نماید؛ بنابراین تاب‌آوری موجب سازگاری مناسب در مواجهه با مشکلات می‌شود و این، چیزی بیش از اجتناب ساده از پیامدهای منفی است.

داشتن عزت نفس:

عزت نفس نقش مهمی در کنار آمدن با استرس‌های زندگی ایفا می‌کند. چنانچه فرد به توانمندی‌های خود باور داشته و در مقابله با مشکلات بسیار مؤثرتر عمل نماید.

داشتن هدف و معنا:

<p>فرد تاب آور در زندگی خود معنا و هدف باید داشته باشد. افرادی که در زندگی هدف مشخصی ندارند و معنای مهمی برای زندگی خود پیدا نکرده‌اند، با هر سختی و مشکلی، از هم می‌پاشند و انگیزهٔ خود را از دست می‌دهند.

توسعه ارتباطات:

نکته مهم برای تاب آور شدن اینکه فرد ارتباطات خود را توسعه دهد. داشتن روابط عاطفی و اجتماعی محکم، عامل بسیار مهمی در سلامت روان انسان به شمار می‌رود و هنگام بروز بحران‌های زندگی پشتوانهٔ بسیار مفیدی محسوب می‌گردد؛ بنابراین روابط دوستانه و خانوادگی خود را باید تقویت نمود

نسبت به تغییرات انعطاف‌پذیر باشید:

زندگی یعنی تغییر، اگر نسبت به تغییرات زندگی منعطف نباشد، همواره در بیم و هراس باقی می‌ماند و توانایی مواجه شدن با مشکلات را از دست می دهد، مهارت‌های سالم برای مقابله با مشکلات را باید آموخت و تمرین کرد. و در تربیت فرزندان تحمل شکست را به آنها آموزش داد.

مراقبت از تغذیه و سلامتی:

از قدیم می‌گویند عقل سالم در بدن سالم است. پس براي آنکه بهتر بیندیشید مراقب جسم خودتان باشید، تغذیۀ سالم ، ورزش و تغذیه سالم را جزء سبک زندگی خود بدانید.

خوشبین بودن:

نگاه واقع بینانه توأم با مثبت اندیشی سبب می شود درك مناسبی از مسئله داشته باشید و به شیوه اي متناسب عمل نمایید.

ایجاد دلبستگی‌هاي مثبت:

مشارکت در یک یا چند فعالیت سرگرم کنندة سالم، عضویت در گروه‌هاي مذهبی، حضور در باشگاه ورزشی،کلا س‌هاي هنري و انجمن‌هاي علمی و باعث می شود فرد در هنگام به وجود آمدن مشکل بتواند آرامش خود را پیدا کند.

تقویت معنویت:

افرادي که ایمان قوي دارند و در مشکلات و سختی‌ها ضمن تلاش و تعقل به خداوند توکل نموده و آرامش و امنیت وصف ناپذیري را تجربه می‌کنند.

تنظیم زمان:

برنامه‌ریزی و تنظیم زمان به شکل موثر، به فرد کمک می‌کند تا با اولویت‌بندی و مدیریت زمان خود، از فشارهای زیاد و احساس تنبلی جلوگیری نماید.

عواملی که به انعطاف پذیري کمک می‌کند عبارتند از:

• روابط نزدیک با خانواده و دوستان خود
• نظرمثبت در مورد خود و اعتماد به توانایی ها و نقاط قوتی که داری
• توانایی مدیریت هیجانات قوي وتکانشی
• مهارت هاي بهتر حس مسائل و ارتباط خوب
• احساس کنترل
• خود را به عنوان یک انسان منعطف دیدن نه به عنوان یک قربانی
• مقابله با استرس از راه سالم و اجتناب از راهبردهاي مقابله‌اي مضر مانند اعتیاد به مصرف مواد
• کمک به دیگران
• یافتن معنایی مثبت در زندگی خود با وجود وقایع دشوار و مشکلات در جامعه

عوامل حمایتی تاب‌آوری

عوامل حمایتی که به تاب‌آوری منجر می‌شود، عبارت است از:

الف) عوامل کودکی مانند خلق و خوی مثبت و توان اجتماعی.

ب) عوامل خانوادگی شامل والدین حمایت کننده و تعیین قواعد به صورت همسان.

ج) عوامل اجتماعی، مانند روابط مثبت با افراد بزرگ سال مهم، محیط مدرسه حمایت کننده

بنابراين شايد بهتر باشد كه در تببين تاب آوري به اين نكات توجه شود

1. تاب آوري روندي پويا است.
2. تاب آوري وابسته به اوضاع است. يعني يك رفتار سازگارانه در يك موقعيت، ممكن است در موقعيت‌هاي ديگر ناسازگار باشد.
3. تاب آوري محصول تعامل ويژگي‌هاي شخصيتي با عوامل محيطي خواهد بود.
4. تاب آوري در شرايط پر مخاطره ، دشوار تر خواهد شد.
5. تاب آوري قابل يادگيري است.

حل مسئله تاب آوری

حل مسئله در تاب‌آوری بسیار کارساز و گره‌گشا است. وقتی فردی دچار بحران می‌شود، با داشتن تفکر حل مسئله و مبنای درونی برای صبر، راحت‌تر می‌تواند از بحران خارج شود و هیجانات خود را مدیریت کند. همچنین مهارت‌های خودآگاهی خود را رشد و توسعه دهد. بنابراین، حل مسئله پیش‌نیازی برای تاب‌آوری است و تاب‌آوری کمک می‌کند تا کنترل درونی افراد ارتقا یابد و فرد احساس کارآمدی بیشتر و خوش‌بینی همراه با امید داشته باشد. فردی که می‌خواهد تاب‌آور باشد، باید مکانیزم حل مسئله را به خوبی یاد بگیرد، زیرا به تاب‌آوری کمک خواهد کرد.

نکته مهم این است که وقتی فردی بر حل مسائل تمرکز می‌کنند، نسبت به افرادی که احساس ناامیدی و درماندگی داشته یا خیلی احساسی عاطفی عمل می‌کنند، دارای تاب‌آوری بیشتری خواهد بود.

در کل دو نوع مقابله‌ با مشکلات و بحران‌ها وجود دارد:

مقابله‌ی هیجان‌مدار( emotion-focused coping)

مقابله‌ی مسئله‌مدار( problem-focused coping)

در نوع مقابله‌ی هیجان مدار فرد تاب‌آور در مواقع بحرانی واکنش‌های عاطفی خود را کنترل می نماید و سعی می‌کنند ابتدا مشکلات را شناسایی کرده و سپس احساسات خود را بروز دهند. اما در مقابله‌ی مسئله‌مدار، فرد با بررسی موقعیت، درک دقیق از مسئله و تشریح نتایجی که به دنبال آن هست را پیدا کرده و شروع می‌کند. یعنی مشاهده‌ی جایگاه خود که کجا قرار دارد و به کجا خواهد رفت.</p>

حلقه‌های تاب آوری

برخی از محققین و پژوهشگران برای درک مناسب از تاب آوری حلقه های برای آن مفروض داشته اند که به مواردی از آن اشاره می گردد.

حلقه نخست: آگاهی

آنها همچنین یاد می‌‌‌گرفتند که هنگام بروز احساسات مختلف، کدام نواحی مغز فعال می‌‌‌شوند و چه تغییرات زیستی و شیمیایی در بدن آنها اتفاق می‌‌‌افتد. به تعبیری افرا آموخته اند چطور از افکار و احساسات خود آگاه باشند.

حلقه دوم، ساختن

که طی این فرایند فرد، روش‌های مختلفی برای تغییرات جسمی، ذهنی و معنوی خود فرا می‌‌‌گیرد. بهبود تغذیه، فعالیت بدنی و خواب به تغییرات جسمی او کمک می‌‌‌کند.

حلقه سوم : انسجام

در این فرآیند، افراد اقدام به روشن کردن ارزش‌‌‌ها، چشم‌‌‌انداز و ماموریت خود می‌‌‌کردند تا به فعالیت‌‌‌هایی روی آورند که در راستای این انگیزه‌‌‌های درونی باشند.

حلقه چهارم: فرمان

چهارمین فرایند، فرمان و تسلط بر احساسات است. روش مورد استفاده باعث می‌شود فرد پیش از رسیدن به مرحله تسلط بر احساسات، نسبت به آنها آگاهی یافته و بتواند احساسات احتمالی خود را پیش‌بینی کند. به این صورت فرآیند کنترل و فرمان احساسات را در دست خود بگیرد.

حلقه پنجم: ارتباط

پنجمین مرحله از این چارچوب، ارتباط هست. مطالعات مختلفی نشان داد که در زمان شرایط قرنطینه در دوران پاندمی کوید-۱۹، اوضاع سلامت روانی میلیون‌‌‌ها انسان در جهان وخیم شد. حتی پیش از این بحران، مطالعات گسترده‌‌‌ای روی اثرات تنهایی بر سلامت جسمی و روانی افراد صورت گرفته و یافته‌‌‌ها نشان می‌‌‌دهد که افسردگی، اضطراب، استرس و میل به خودکشی از پیامدهای تنهایی است. ارتباطات اجتماعی محرک اکسی‌‌‌توسین هستند که هورمونی بسیار قدرتمند در پیام‌‌‌رسانی مغز است.

ارتباطات به آنها اجازه می‌دهد تا باز هم درک بهتری از خود داشته باشند و با بروز همدلی ذاتی با سایرین، به دنبال ایفای نقشی مثبت و یاری‌‌‌رسان در جامعه باشند.

حلقه ششم: تعهد

ششمین و آخرین حلقه از این چارچوب، تعهد است. حتی تحول‌‌‌آفرین‌‌‌ترین و موثرترین چارچوب‌‌‌ها، مدل‌‌‌ها و ابزارها بدون اقدام عمدی و تعهد به جایی نخواهند رسید.

این مرحله کاملاً بر استفاده از آموخته‌ها و تغییرات درونی بر اساس علم عصب‌شناسی برای ایجاد و حفظ انگیزه تمرکز دارد. افراد باید به کارگیری این آموخته‌ها و تکرار مراحل برای بهبود سلامت روان خود را به عنوان یک تعهد بپذیرند.

برای دستیابی به این هدف، مرحله تعهد را به سه فعالیت تقسیم می شود.

• روشن کردن چرایی: داشتن دلیلی روشن برای ایجاد تاب‌آوری بسیار مهم است. وقتی افراد دلیل تاب‌آور بودن خود را بدانند (مثلاً برای بهبود مهارت‌های مدیریتی، افزایش بهره‌وری، بهبود رابطه با خانواده یا ایجاد میراث مثبت)، می‌توانند آینده‌ای آرمانی با تاب‌آوری جدید تصور کنند که در آن شادتر و موفق‌تر خواهند بود.
• آموختن چگونگی: هدف اصلی مدرس یا مشاور در فرآیندهای آموزشی، فراهم آوردن شرایطی است که افراد بتوانند آموزه‌ها را درک و پس از فراگیری، درونی‌سازی کنند. مفاهیم و آموزه‌های ارائه شده در این مدل، پس از درونی شدن نتایج مؤثری خواهند داشت.
• به کار بردن چیستی: پس از روشن شدن چرایی و آموختن چگونگی، عمل بر اساس نقشه‌راه فردی پیشنهاد می‌شود. هدف از این نقشه‌راه، ایجاد انگیزه‌های درونی از طریق فعال‌سازی مسیرهای عصبی و حفظ ذهنیت رشد یافته است.

کتاب هایی در موضوع تاب آوری

کتاب تاب آوری

نویسنده:انتشارات هاروارد بیزینس ری‌ویو

مترجم:فرخ بافنده

انتشارات:پندار تابان

سوالاتی که خیلی از افراد درگیرش هستند که چطور سختی‌ها و شکست‌های زندگی شخصی و کاری‌ را پشت سر بگذارند؟، و دوباره قد راست کنند؟ چرا بعضی افراد با آنکه از سختی‌ها و ناملایماتِ واقعی رنج می‌برند، تزلزل از خود نشان نمی‌دهند؟ آن ویژگی تاب‌آوری دقیقاً چیست که آدم‌ها را در طول زندگی پیش می‌بَرد؟

این سؤالی است که شش مقاله این کتاب به آنها پاسخ‌ داده‌ شده است. ماهیتِ «تاب‌آوری»، و مکانیسم آن به قلم دیان کوتو، «تاب‌آوری» به زبان ساده به قلم دَنیل گُلمن، نحوی میزان تاب‌آوری را ارزیابی، مدیریت و تقویت می کنند. به قلم دیوید گوپانز، در هر نقدی، درسی برای شما هست نوشته شیلا هین و داگلاس استون، جنگیدن: چطور رهبران بزرگ بعد از مصیبت‌های کاری به زندگی برمی‌گردند اثر جفری اِی. سانفیلد و اندرو جِی. وارد و تاب‌آوری، یعنی تجدید قوا کردن، نه تحمل کردن به قلم شاون آکور و میشل گیلِن عناوین مقالات این مجموعه‌اند که هرکدام اطلاعات ارزشمندی را درباره تاب‌آوری انسان در اختیار خواننده قرار خواهد داد.

کتاب تاب آوری و نقش آن در ارتقای سلامت روان

نویسنده: اسماعیل عباسی زاغه، مریم لطیفیان

ناشر: انتشارات آوای نور

کتاب تاب آوری و نقش آن در ارتقای سلامت روان به قلم اسماعیل عباسی زاغه و مریم لطیفیان شرح جامعی از مفهومِ مهم تاب‌آوری در حوزه‌ی روان‌شناسی و جامعه‌شناسی را ارائه می دهد. در این کتاب، نویسندگان ضمن بررسی تاریخچه و تعریف تاب‌آوری، به خوانندگان راهکارهایی برای افزایش آن ارائه می‌کنند.

در کتاب تاب‌آوری و نقش آن در ارتقای سلامت روان می‌خوانید که تاب‌آوری بر رشد زیست‌شناختی و فطری برای پرورش و ارتقا تأکید می‌ورزد. انسان برای زنده ماندن ناچار است که با محیط سازگار شود. هرچه در حل مشکلات توانمندتر شود، موفقیت‌های بیشتری پیش رویش قرار می‌گیرد. در کتاب “تاب‌آوری و نقش آن در ارتقای سلامت روان”، نویسندگان به عواملی اشاره می‌کنند که به افزایش انعطاف‌پذیری کمک می‌کند. این عوامل شامل روابط نزدیک با خانواده و دوستان، داشتن اعتماد به نفس، توانایی مدیریت هیجان‌ها، مقابله سالم با استرس، کمک به دیگران و یافتن معنای مثبت در زندگی هستند.

کتاب تاب آوری

نویسنده:اریک گریتنز، هاوتون میفلین هارکوت

مترجم:سیده مریم نبوی، مرضیه مطهر بذال، بهزاد شوقی

انتشارات:انتشارات راز نهان

کتاب تاب آوری اثری از اریک گریتنز و هاوتون میفلین هارکوت است که با ترجمه بهزاد شوقی، مرضیه مطهر بذال و سیده مریم نبوی در اختیار دارید. این کتاب خرد سخت به دست آمده برای بهتر زندگی کردن را در اختیارتان قرار می‌دهد.

تاب آوری مفهومی است که به فرد برای بهتر زندگی کردن کمک می‌کند. شاید در برابر سختی‌هایی که همیشه در مقابلش قرار می‌گیرد، بشکند. شکست‌های زندگی شاید شخصیت و وجود فرد را خمیده کند. اما اینکه چگونه می‌توانیم دوباره قد راست کنیم؟ در این اثر بیان شده و راهکارهای تقویت تاب آوری را ارائه می دهد.

این ویژگی و در حقیقت تمام آنچه که قرار است در این کتاب بخوانید، تاب آوری نام دارد. این ویژگی را می‌توان اینطور بیان کرد: خردی برای بهتر زندگی کردن که سخت به دست آمده است. اریک گریتنز و هاوتون میفلین هارکوت در این کتاب شما را با این خرد آشنا می‌کنند و به شما کمک می‌کنند تا کیفیت زندگی خود را با کمک تاب آوری، بالا ببرید.

حرف آخر

شما میتونید تکنیک های عملی و راهکارهای جزئی این موضوع رو داخل اپلیکیشن آکو ببینید و از بخش های دیگر این نرم افزار نیز در جهت افزایش مهارت های شخصیتی و رشد خودتون استفاده کنید.
لینک دانلود این این نرم افزار در صفحه اول سایت قرار دارد.