روانشناسی تاریک
یکی از انواع روانشناسی که بسیار مهم بوده روانشناسی تاریک است. روانشناسی سیاه یا تاریک، علم و هنر دستکاری ذهن، فکر و تصمیمات فرد است. بهطوریکه در این علم روانشناسی تاریک، از تاکتیکهای انگیزه، ترغیب، و اجبار، برای رسیدن به خواستهها فرد مورد نظر استفاده میشود. همچنین برای پیشگیری از فریب خوردن باید بدانیم روانشناسی سیاه یا تاریک چیست و چه تکنیکهایی دارد.
روانشناسی تاریک چیست؟
روانشناسی تاریک که در انگلیسی(Dark Psychology) شناخته میشود، تاکتیکی برای دستکاری روانی و کنترل ذهن افراد و همچنین ابزار قدرتمند برای متقاعد کردن افراد است. این نوع از روانشناسی با فهمیدن نوع و چگونگی فکرکردن مردم و اینکه چه احساسی دارند، سعی میکند که در ذهن افراد نفوذ نموده و با کشف و استفاده از نقاط ضعفشان، روی افکار و انتخابهایشان تاثیر گذار باشند.
در ابتدا این روانشناسی ترسناک بهنظرمیرسد، اما استفاده از این علم در جهت مثبت بسیار مفید و کارآمد است. برای مثال روانشناسان درمانگر یا تراپیست با استفاده از تکنیکهای علم روانشناسی تاریک میتواند بر درمان و مقابله بیمار روحی روانی در برابر اضطراب و ترس بسیار کمککننده باشد. بهکارگیری از تکنیکهای روانشناسی سیاه برای درمان بیماری و اختلالات روحی و روانی بسیار مفید است
1. چه کسانی از روانشناسی سیاه استفاده میکنند؟
هر فردی می تواند به عنوان هدف روانشناسی تاریک قرار گیرد، زیرا کسانی که در موقعیت قدرت هستند برای نفوذ در دیگران از روانشناسی سیاه استفاده می کنند. البته این نفوذها میتوانند در جهت منفی یا مثبت باشند. همچنین کسانی که قصد استفاده از تکنیکهای روانشناسی تاریک را دارند، باید بهطور کامل درک کنند که روانشناسی سیاه یا تاریک چه بوده و چه تکنیکهایی برای استفاده دارد.این مجال به نمونههایی از افرادی که معمولاً از روانشناسی سیاه استفاده مینمایند عبارتند از:
-
خودشیفتهها:
افرادی که واقعاً احساس ارزشمندی بیش از حدی از خود دارند (با تشخیص بالینی) خودشیفته می گویند. این افراد به اشخاص دیگر نیاز دارند تا این باور که برتر از دیگران هستند را تایید کنند. فرد خودشیفته رویای پرستیده شدن و دوست داشته شدن رویایی دارد. این فرد از تاکتیک دستکاری و متقاعدسازی غیراخلاقی که در روانشناسی تاریک مسوم است برای حفظ جایگاه استفاده مینماید.
-
جامعه ستیزها:
این افراد که واقعاً جامعه ستیز و (با تشخیص بالینی) افراد ضد اجتماعی هستند، اغلب جذاب، باهوش و در عین حال تکانشی خواهند بود. فرد جامعه ستیز، به دلیل فقدان احساسات و عدم توانایی کنترل احساس پشیمانی، از تاکتیکهای تاریک برای ایجاد یک رابطه سطحی و سپس سوء استفاده از افراد استفاده می کند.
-
وکلای دادگستری:
برخی از وکلا چون هدفشون برنده شدن در پرونده است. تمام تمرکز خود را روی متقاعد ساختن و رسیدن به نتیجه دلخواه می گذارند پس از تکنیکهای متقاعدسازی تاریک استفاده میکنند.
-
سیاستمداران:
سیاستمداران برای متقاعد کردن مردم که به آنها رای دهند از تاکتیکهای روانشناختی تاریک و تاکتیکهای متقاعدسازی تاریک استفاده میکنند.
-
مسئولان فروش:
یک فروشنده با استفاده از تکنیکهای علم روانشناسی تاریک میتواند مشتری را متقاعد کند، حتی در صورت عدم نیاز و احتیاج به آن محصول با رغبت خریداری نماید. بسیاری از فروشندگان آنقدر روی دستیابی به فروش متمرکز می کنند که از تاکتیک های تاریک برای ایجاد انگیزه و ترغیب شخصی برای خرید محصولشان استفاده میکنند.
-
رهبران:
برخی از رهبران برای نشان دادن عملکرد بهتر و برتری خود از تاکتیکهای تاریک استفاده می نمایند تا زیردستان از آنها پیروی کنند،
-
سخنرانان عمومی:
برخی از سخنرانان از تاکتیک های تاریک برای افزایش وضعیت عاطفی مخاطبان استفاده می نمایند، زیرا می دانند این کار باعث میشود محصولات آنها بیشتر به فروش برسد.
2. حوزههای روانشناسی تاریک
-
تجارت و فروش
بهترین و رایج ترین استفاده روانشناسی تاریک در تجارت و فروش است. همه این جمله را بارها شنیدهایم که میگویند:«گول تبلیغات را نخورید» اما باز همه فریب آن را می خوریم، زیرا حوزه بازاریابی و تبلیغات از بارز ترین حوزههای بکارگیری تکنیکهای روانشناسی تاریک هستند. معمولاً در تبلیغات تجاری ، فروشنده با تمرکز بر روی نیاز شما و متقاعدکردن شما محصول خود را که ارزش واقعی و بالایی نداشته را به شما میفروشد و پس از نارضایتی شما سلب تعهد کرده و شما را مقصر در استفاده نادرست از محصول خود میدانسته.
-
تعاملات اجتماعی
انسان با افراد مختلفی به عنوان یک موجود اجتماعی در سطح جامعه در ارتباط است. افراد که به دنبال اهداف پوچ هستند در این روابط سعی دارند با استفاده از روانشناسی تاریک به دیگران احساس گناه، سرکوب و ضعف را القا نموده و روحیه آنها را تخریب کنند. این افراد معمولا دچار خودشیفتگی هستند و با تخریب روحیه دیگران سعی بر این دارند که خود را از دیگران برتر و پرقدرت تر نشان دهند.
-
روابط عاشقانه
استفاده از ترفندهای روانشناسی تاریک در روابط عاشقانه به عنوان جنبهای فریبنده از رفتار افراد برای جلب توجه و دلربایی شناخته میشود و میتواند تأثیر عمیقی بر این روابط بگذارد. افراد مسموم با بهرهگیری از این تکنیکها به دنبال عشق ورزیدن نیستند؛ بلکه هدف اصلی آنها سوءاستفاده و رسیدن به خواستههای شخصیشان است. این افراد معمولاً با ترفندهای روانشناسی تاریک سعی در فریب دادن قربانی دارند. در ادامه به برخی از این تکنیکها اشاره میشود:
-
-
عشوه گری:
افراد مسموم با حرکات و عشوه گری، ژست ها و الگوهای گفتاری و زبان بدن سعی در دلبری و ایجاد شور و شعفی در وجود فرد مقابل که از یک رابطه نیاز دارد را به او القا کنند.
-
بمباران عاطفی:
در این مورد فرد با تعریف و تمجیدهای فراوان و محبت بیش از حد باعث میگردد فرد قربانی را تحت تاثیر ابرازهای خود قرار داده تا به منافع خود دست پیدا کند.
-
کاهش عزت نفس:
این تکنیک کمی جای تامل دارد. فرد مضر علاوه بر تعریف و تمجیدهای پشت سرهم گاها با توهین و تحقیر طرف مقابل باعث کاهش عزت نفس او شده تا فرد بیشتر به او محتاج شود.
-
انزوا:
جداکردن نامحسوس فرد مقابل از دوستان، خانواده و حتی همسر، با ایجاد حس وابستگی و دلتنگی نسبت به او.
-
کمرنگ بودن:
در این روش فرد شیطان صفت با کم توجهی، و قهر کردن حس وابستگی او را بالا برده و ارزش فرد را پایین میآورده و طرف مقابل را برای حس ارزشمند بودن وادار به رفتارهایی کرده که به منافع او تمام شود.
-
باید همیشه دربرابر چنین افرادی محتاطانه رفتار کرد و از درگیریهای عاطفی با آنها که عوارضی جبران ناپذیر دارد اجتناب نمود. آسیبهایی که روانشناسی تاریک در روابط عاشقانه دارد بسیار شدید تر از انواع دیگر آسیب ها است، زیرا مستقیما با احساسات انسانی را نشانه گرفته است.
-
در سیاست
اصلی ترین حوزه بکارگیری روانشناسی تاریک در امور سیاسی است. رهبران و مسئولین با استفاده از ترفندهایی روانشناسی تاریک چون ایجاد ترس در بین مردم، ایجاد تفرقه، ساختن دشمن فرضی و شستشوی مغزی، اذهان و عواطف مردم را کنترل مینمایند. این افراد با استفاده از رسانهها که در اختیار دارند، خود را مثبت نشان داده و مردم را به گونهایی فریبنده وادار به حمایت و پشتیبانی از منافعشان میکنند.
-
در جنگ
خیلی از کشورها مختلف جهان برای مقابله با دشمن و نشان دادن توانایی های خود از روان شناسی تاریک استفاده میکنند
بهعنوان مثال، آنها میتوانند اطلاعات نادرستی را منتشر کنند که منجر به تصمیمگیریهای ضعیف دشمن شود. یا افرادی کلیدی را با پیامهایی مورد هدف قرار دهند که روحیه آنها را ضعیف میگردد.
خطرات روان شناسی تاریک
از مهمترین خطرات و آسیبهای روانشناسی تاریک، توان تأثیرگذاری بر افراد برای ارتکاب جنایات خشونتآمیز یا حتی قتل است. افرادی که از تکنیکهای روانشناسی تاریک مانند شرطیسازی اجتماعی استفاده میکنند با اعتماد به نفس جدید و کاذب خود می توانند احساس قدرت و برتری نمایند. اینگونه افراد اصلاً نگران احساسات دیگران یا رفاه حال آنها نیستند، از این رو ممکن است برای کنترل دیگران و مطیع کردن آنها به اعمال خشونت آمیز یا حتی جنایتکارانه دست بزنند.
تکنیک های روانشناسی تاریک
روانشناسی تاریک یک نوع مهارت است برای دستکاری و تحت تاثیر قرار دادن افراد برای منافع شخصی است. البته این نکته مهم است که بدانید تکنیکهای روانشناسی سیاه یا تاریک برخلاف آنچه که تصور میشود روشهای کنترل ذهن نیستند. بلکه تکنیکهای دستکاری روانی شناخته میشود.
برای شناخت دقیق روانشناسی تاریک و مقابله با برخی از سوء استفادهها به چند مورد از تکنیکهای روانشناسی تاریک اشاره میکنیم. زیرا با فهمیدن این تاکتیکها میتوانید با آن مقابله کنید و اثرات سوء آن را از زندگی خود حذف نمایم.
1. تکنیک روانشناسی سیاه در مذاکرات
برای مذاکره و رسیدن به نتیجه مطلوب و منافع خود از این تکنیک استفاده میکنند. تکنیک مذاکره بهکارگیری و استفاده از روشهایی مانند تاکتیکهای احساسی، فریب و اطلاعات نادرست است. برای مثال فروشنده به دروغ ادعا میکند خودرویی که شما قصد خریدار دارید مشتری دیگری دارد. همچنین با بهکارگیری این تکنیک سعی دارد، برای تصمیم گیری سریع شما را تحت فشار قرار دهد.
استراتژی جلوگیری از تکنیک مذاکرات
هنگامی در چنین موقعیتی قرار گرفتید و حدس زدید طرف مقابل سعی در استفاده از تکنیک روانشناسی تاریک در مذاکره را دارد، بهتر است کاملا خونسرد بوده و از تصمیمات شتابزده و بدون فکر خودداری نمایید. همچنین سعی کنید به بررسی وضعیت موجود پرداخته و اطلاعات لازم را کسب کنید و در صورت نیاز از مشاوران و افراد آگاه که به آنها اعتماد دارید و خبره هستند، مشورت بگیرید.
2. تکنیک روانشناسی سیاه احساس گناه
در این روش فرد با بازی همدردی و نقش یک فردی که دارد همدردی میکند با تکنیک روانشناسی تاریک، احساس گناه در افراد را تحریک میکند و آنها را وادار میکند هر کاری را که می خواهد انجام دهند. این تکنیک از احساسات برای رسیدن به اهداف خود بهره برداری و سوء استفاده مینماید. بهعنوان مثال، کسی که با احساسات فرد بازی میکند و او را مسئول ناراحتیاش میداند و با سخنانش احساس عذاب وجدان به او القا میکند تا او با احساس شرمندگی خواستههایش را برآورده نماید.
استراتژی جلوگیری تکنیک احساس گناه
برای جلوگیری از سو استفاده کردن این افراد سعی شود موقعیتهایی که حس کردید فرد دارد با شما به شیوه تکنیک احساس گناه پیش می رود را تشخیص دهید. در این هنگام قبل از تسلیم شدن در مورد وضعیت موجود فکر نموده و به این بیندیشید که آیا شما مسئول این شرایط و اتفاقات هستید؟ همچنین مرزهای احساسات و تصمیمات خود را با دیگران مشخص نموده و با افراد در میان بگذارید. و همچنین، به فرد مورد نظر با صراحت بگویید که شرایط عاطفی شما را دستکاری و تحت تاثیر قرار ندهد.
3. تکنیک روانشناسی سیاه اسکالپینگ
در این تکنیک که معروف است به تکنیک اسکالپینگ، فرد مسموم کمکها و لطفهایی که انجام داده را مدام یادآوری و در آنها اغراق می نماید تا شما شرمنده او شده و به خواسته های او تن داده و وی به اهداف خود دست پیدا کند. در این تکنیک شخص از اصل نیازهای فرد مقابل سوء استفاده میکند و اینکار باعث میشود رد درخواستهای آن شخص دشوار و ناممکن گردد. مثالاً ممکن است یکی از دوستان هر لطف کوچکی را که در حق شما انجام میدهد، را مدام به شما یادآوری کند. در نتیجه این موضوع باعث میشود که شما در ازای آن احساس خود را مدیون بدانی و بیشتر همراهی کنی.
استراتژی جلوگیری تکنیک اسکالپینگ
وقتی مشاهده کردی کسی که برای شما کاری انجام داده مدام یادآوری میکند و در تلاش است با استفاده از آن به خواستههای خودش برسد بدانید دارد از تکنیک اسکالپینگ استفاده میکند. در این شرایط باید شما با احتیاط و فکر، منصفانه برخورد کنید. یعنی از کارهای افراطی و جبران کردن بیش از حد زحمات او در تعاملات میان فردی پرهیز نمایید. و در صورت مواجه شدن با درخواستهای غیر منطقی وی، مودبانه رد کنید.
4. تکنیک روانشناسی سیاه فمینیستی
برخی از افراد سود جو که به دنبال این هستند که خود را مدافع زنان معرفی کنند از تاکتیک روانشناسی سیاه فمنیستی استفاده میکنند. آنها در ظاهر خود را فمینیست و مدافع حقوق زنان نشان داده و با جلب اعتماد شخص از طریق تشویق به خودکفایی و تنها ماندن، سعی در دستکاری روانی زنان دارند تا از این طریق به اهداف پلید خود برسند. همچنین اگر فکر کردید شخصی از این روش قصد و فریب و سوء استفاده از شما را دارد، برای جلوگیری از آن اصول واقعی فمینیست و مبانی آن را را مطالعه نمایید.
5. تکنیک روانشناسی سیاه تقویت مشکلات
از تکنیک تقویت مشکلات برخی رهبران گروه استفاده میکنند. تا با بزرگ نشان دادن مشکلات و اغراق در آنها اعضا را متقاعد کنند برای حل مشکلات به راهنمایی آنها و تیمی که آنها معرفی می کنند گوش داده و به حرف آنها عمل نمایند و وابستگی اعضا را به خود افزایش می دهند.
استراتژی جلوگیری از تکنیک تقویت مشکلات
انتقادی بمانید و در صورت مواجهه با چنین افرادی که مشکلات اغراق آمیز بیان می کنند شما انتقادی باشید و از او در مورد میزان و اندازه مشکل بپرسید. قبل از پذیرش ابتدا از شدت یک مشکل، اطلاعات کافی کسب نموده و همچنین از تصمیمگیریهای عجولانه و بدون تفکر و اندیشه بر اساس اضطراب و نگرانی خودداری نمایید.
6-تکنیک روانشناسی سیاه سرکوب مخالفت
رهبران یک گروه برای اینکه اعضای گروه به دستورات و اعتقادات گروه پایبند باشند از تکنیک سرکوب مخالفت استفاده مینمایند. در این تکنیک رهبران گروه با برچسب زدن و تشبیه مخالفان به خائن، عقاید مخالف را رد کرده تا از مخالفت اعضای گروه جلوگیری نماید.
استراتژی جلوگیری تکنیک سرکوب مخالفت
اعضای گروه محیطی را فراهم کنند که نظرات مخالف و مختلف در آن ارزشمند بهحساب بیاید و همچنین در گروه بحث و انتقاد سازنده را رواج دهند. علاوه بر آن، از گروههایی که نظرات مخالف را سرکوب میکنند و به بیان دیگر صدا های مخالف را خفه مینمایند و در راستای آن تفکر جلو می روند، پرهیز کند.
سهگانه روانشناسی تاریک
سهگانه روانشناسی تاریک از ویژگیهای شخصیتی است که معمولاً در افرادی مشاهده میشود که رفتارهای دستکاریکننده، سنگدلی و عدم همدلی را نشان میدهند. هرچند این سه ویژگی اغلب با هم در یک فرد وجود دارند، اما میتوانند بهصورت مستقل نیز ظاهر شوند. افرادی که هر ترکیبی از این صفات را دارند، ممکن است خطرناک باشند و بهتر است از آنها دوری کرد.
خودشیفتگی یا نارسیسم (Narcissim)
خودشیفتگی یا نارسیسیسم نوعی اختلال شخصیتی بوده که با احساس کاذب و خود برتر بینی و شیفتگی نسبتبه خود معلوم و شناخته می شود. افراد خودشیفته معمولاً دیگر را نسبت به خود بیاهمیت درنظر میگیرند و ممکن است بیشازحد بر دستاوردها یا ظاهر خود تمرکز نمایند. علاوهبراین، آنها اغلب انتظارات غیرواقعی از دیگران داشته و انتظار دارند همه به او توجه کنند.
ماکیاولیسم (Machiavellianism)
ماکیاولیسم در روانشناسی به مجموعهای از ویژگیهای شخصیتی اشاره دارد که میتواند با رفتارهای فریبآمیز و دستکاری همراه باشد. طبق دیدگاه، ماکیاولیسم را میتوان بهعنوان نوعی مکانیسم دفاعی دانست که افرادی که احساس ناامنی یا آسیبپذیری میکنند، از آن استفاده مینمایند. این افراد از این رفتارهای انجام می دهند تا از خود دربرابر تهدیدها حفاظت نمایند. از دیدگاه مدرن، ماکیاولیسم، مجموعهای از ویژگیهای شخصیتی است که حاصل ترکیبی از عوامل زیستی و تجربه احتماعی خواهد بود.
و نکته آخر اینکه، ماکیاولیسم اغلب با پیامدهای منفی مانند خشم، بیاعتمادی و درگیری در روابط اجتماعی همراه می باشد.
روانپریشی یا سایکوپاتی (Psychopathy)
سایکوپاتی نوعی اختلال روانی یا روان پریشی است. ویژگی این نوع افراد، فقدان همدلی و نداشتن عذاب وجدان و همچنین رفتارهای ضداجتماعی است. افراد سایکوپات اغلب جذابیت و کاریزمای بالایی دارند و میتوانند دیگران را به سمت خود جذب کنند.
کارهای سایکوپاتی اغلب با رفتارهای خشونتآمیز همراه است. اما این نکته مهم است که بدانید همه سایکوپاتها جنایتکار نیستند برخی از آنها ممکن است در جامعه عملکرد نسبتا خوبی هم داشته باشند. اگرچه ممکن است همچنان در روابط شخصی خود مشکلاتی داشته باشند.
کتاب روانشناسی تاریک
1. کتاب روانشناسی تاریک
- نویسنده: مایکل پیس
- مترجم: بیتا دارابی
- ناشر: انتشارات سبزان
آگاهی از روانشناسی و ریزهکاریهای آن میتواند در بسیاری از موارد قدرتی فوقالعاده به فرد در ارتباطات انسانی ببخشد. این علم که بر ساختارهای ذهنی و نحوه عملکرد انسان استوار است، بهعنوان پایهای برای تمام جنبههای زندگی، بهویژه تعاملات انسانی، شناخته میشود. کتاب روانشناسی تاریک (101 Dark Psychology) نوشته مایکل پیس (Michael Pace)، لایههای پنهان این علم را کاوش کرده و به جنبههای عمیقتر روانشناسی تاریک میپردازد. این کتاب همچنین تکنیکهای خاصی را که شخصیتهای مهم تاریخ به کار بردهاند، با جزئیات توضیح داده است.
هرچند این کتاب صرفاً توضیحاتی برای معرفی روانشناسی تاریک ارائه میکند. اما باید آن را مانند یک چاقوی دو لبه دانست که هم قادر به جانبخشی است و هم میتوان جان دیگران را بگیرد!
2. کتاب روانشناسی تاریک
- نویسنده:زاک آدامز
- مترجم:رضوانه نمازی يوسفی، حسنی کریمی، محبوبه زنگنه قشلاقی
- انتشارات:انتشارات آفتاب گیتی
این اثر اطلاعاتی در مورد اصول متقاعد سازی، نظریه ها و روش های روان شناسی تاریک و نحوه استفاده از آن به نفع خود، بدون آسیب رساندن به سایرین را بیان میکند. در این کتاب همچنین اطلاعاتی در مورد برنامه ریزی عصبی-زبانی و نحوه استفاده از آن توسط افراد برای بهبود زندگیشان و نحوه تشکیل بخشی از طیف تاریک روانشناسی ذکر شده است.
نویسنده در فصل سوم این کتاب، بینش بسیاری در مورد اخلاق مدار ماندن هنگام تمرین یا استفاده از جنبههای خاصی از روانشناسی تاریک را بیان می کند. وقتی با انسجام بین ذهن و رفتار انسان سروکار دارید ، همیشه حائز اهمیت است که نسبت به یکدیگر احترام قائل شوید. اگر بصورت اخلاقی و محترمانه در رونشناسی تاریک رفتار نشود، می تواند خطرناک شود و گاهی اوقات مشکلات خاصی را ایجاد نماید.
3. کتاب ان.ال.پی روان شناسی تاریک
- نویسنده: جی آر اسمیت
- مترجم: آزاده اعرابی
- ناشر: انتشارات نسل نواندیش
کتاب ان ال پی روانشناسی تاریک، به قلم جی آر اسمیت،اثر مهمی برای درک بهتر اعماق ذهن و ناخودآگاه انسانها از طریق ان ال پی یا برنامهریزی عصبی – کلامی است. این اثر به آن دسته از تکنیکهای ان ال پی که در روانشناسی تاریک برای کنترل ذهن و شستوشوی مغزی افراد به کار میرود، میپردازد. این کتاب شرح مفصلی از کسب آگاهی در برابر رفتارهای فریبکارانه، مقابله با کنترل ذهنتان توسط افراد و مقاومت در برابر آن است.
4. کتاب رازهای روانشناسی تاریک
- نویسنده: ویلیام کوپر
- مترجم: ساره سادات علوی
- ناشر: انتشارات یوشیتا
ویلیام کوپر در کتاب رازهای روانشناسی تاریک این مفهوم را معرفی کرده است. علاوهبر این، کتاب رازهای روانشناسی تاریک را میتوان اولین دریچهی آشنایی مخاطب ایرانی با مفاهیم روانشناسی تاریک دانست. با مطالعهی این کتاب خواهید یافت که چگونه ممکن است سایر افراد از شما سوءاستفاده کنند. همچنین میآموزید که چطور میتوانید خود را در چنین موقعیتهایی ایمن نگه دارید.
حرف آخر
شما میتونید تکنیک های عملی و راهکارهای جزئی این موضوع رو داخل اپلیکیشن آکو ببینید و از بخش های دیگر این نرم افزار نیز در جهت افزایش مهارت های شخصیتی و رشد خودتون استفاده کنید.
لینک دانلود این این نرم افزار در صفحه اول سایت قرار دارد.