روانشناسی شخصیت
همه انسانها دارای ویژگی های شخصیتی مثل: مهربانی، بخشنده بودن، عصبی، زودرنج، تجربهپذیر، هیجانی و… هستند. شخصیت افراد الگوهایی از افکار، احساسات و رفتار بوده که همه را به آنچه که هستند، تبدیل میشوند. روانشناسی شخصیت، شاخهای از علم روانشناسی هست که به مطالعه شکلگیری، رشد و تغییرات شخصیت افراد میپردازد. در این مقاله به مفهوم شخصیت و چسیتی روانشناسی شخصیت و مباحث پیرامون آن خواهیم پرداخت.
شخصیت چیست؟
وقتی برای توصیف کسی گفته میشود «او مهربان، بخشنده،کمالگرا و وفادار است» درواقع به ویژگیهای «شخصیت» (Personality) او اشاره شده است. این شخصیت الگوهایی از افکار، احساسات و رفتار است که به کمک آنها یک فرد از دیگران متمایز میشود. همچنین به کمک ویژگیهای شخصیتی میتوان رفتار افراد را پیش بینی کرد.
شخصیت چگونه شکل می گیرد
هر افراد توسط ترکیبی از عوامل ژنتیکی، تجربیات زندگی، محیطی، فرهنگ و… شخصیتش شکل میگیرد. پس در وجود هر فردی مجموعهای از الگوهای رفتاری و ویژگیهای منجصربهفرد وجود دارد که به واسطه آنها شناخته می شود که این الگوها از عوامل ذیل تاثیر میپذیرد و یا شکل می گیرند.
عوامل ژنتیکی:
ویژگیهای شخصیتی اولیه همانند سطح اضطراب، روحیه و… بهطور معمول از پدیدههای ژنتیکی به شمار میآیند.
تجربیات زندگی:
رویدادهای مختلف در زندگی، تجربیات دوران کودکی و نوجوانی، روابط با افراد مختلف و… از عوامل موثر بر شکلگیری شخصیت به شمار می روند. تجربیات منفی و مثبت میتوانند الگوی رفتاری و باورهای شخصیتی فرد را بسازند.
محیط خانوادگی:
مهمترین جایی که شخصیت افراد شکل میگیرد محیط خانواده است. روابط با اعضای خانواده نقش مهمی در شکلگیری شخصیت افراد دارد. پرورش و تربیت در خانواده، الگوی رفتاری، ارزشها و اعتقادات داخل خانواده بر روی شخصیت افراد اثرگذار هستند.
فرهنگ:
فرهنگ و ارزشها در هر جامعهای، نقش اساسی برای شکل گیری شخصیت افراد ایفا می کنند. اجتماع و فرهنگ توانایی تغییر الگوهای مورد توجه، انتظارات و ارزشهایی که فرد به آنها عمل میکند خواهند داشت.
تجربیات زندگی:
تجربیاتی که فرد در زندگی بدست می آورد همانند : تجربیات تحصیلی، حرفهای و شغلی می تواند بر شخصیت افراد اثرگذار باشد. ارتبطات هم در سطح ارتباط با همکاران، دانشآموزان، دانشجویان و… روی شکلگیری شخصی موثر خواهد بود.
انواع شخصیت در انسان
در علم روانشناسی شخصیت انسان بهصورتهای گوناگونی توصیف شده است. شخصیت نوروتیک، خودکنترلی، خودمحوری، انطباقی، هموار و انفعالی برخی از مهمترین انواع شخصیت انسان هستند که در روان شناسی مورد بررسی قرار گرفتهاند. دستهبندیهای مختلفی برای انواع شخصیت درنظر گرفته شده است که در ادامه به برخی از انواع شخصیت در انسان اشاره میشود:
- درونگرا- برونگرا- میانگرا
- احساسی- منطقی
- شهودی- حسی
- ادراکی- قضاوتی
- کمالگرا
- کمککننده یا مهرطلب
- چالشگر و قدرتطلب
- صلحطلب
روانشناسی شخصیت مردان
این شاخه از روانشناسی ویژگیها، رفتارها، نگرشها و واکنشهای مردان را مطالعه و تحلیل میکند. شخصیت مردان با زنان تفاوت زیادی دارد، مردان و زنان از نظر تکاملی، فیزیولوژیکی و ویژگیهای شخصیتی تفاوت قابل تاملی باهم دارند و نمیتوانید با مقایسه شخصیت زنانه ، مردان را به درستی شناخت و رفتار و برخورد مناسبی با آن ها داشت.
روانشناسی شخصیت زنان
درک جنبههای مختلف روانشناسی زنان و مردان به همسران کمک مینماید تا زندگی خود را به نحو احسن مدیریت کنند. برخی از مردان بر این باور هستند، شناخت زنان و رمزگشایی رفتار زنان بسیار دشوار خواهد بود. بسیاری از مردان برای بدست آوردن دل همسر خود و یا انتخاب همسر مورد علاقه خود، تلاش میکنند که بتوانند زن مورد علاقه خود را تحت تاثیر قرار بدهند و به سمت خود جذب نمایند. اما در شناخت شخصیت درست زنها، موفق نیستند. می توان گفت دلیل ناموفق بودن آنها نداشتن اطلاعات در رابطه با رازهای روانشناسی زنان و درک نکردن حرف ها و رفتارهای آنها است.
و نکته مهم این است که به دلیل تفاوت های بیولوژیکی و جنسیتی، دیدگاهها و ذهنیت زن و مرد، ممکن است موضوعی برای یک مرد مهم و حیاتی به حساب آید اما برای یک زن این گونه نباشد. مسلما هر زن و شوهری تفاوتهای زیادی باهم دارند. مهم این است که این تفاوت ها را دانسته و برای برقراری ارتباط سالم با یکدیگر تلاش کنند. دانستن نکات مهم در رابطه با روانشناسی زنان و آنچه که در ذهن زنان می گذرد به مردها کمک میکند تا بتوانند یک رابطه دوستانه و صمیمانه را با همسر یا دختر خود ایجاد نمایند.
چرا شخصیت شناسی اهمیت دارد
شخصیت و تیپ های شخصیتی در زندگی انسانها از اهمیت بالایی دارند، شناخت دقیق انسان از شخصیت، خودش و دیگران باعث می شود؛ طرز فکرهای مخرب و عادتهای ناسالم آشکار شود و سعی در بهبود مستمر آنها کنند. با تقویت این مهارت، میتوان در زندگی تصمیمات بهتری گرفت و در موقعیتهای گوناگون، واکنشهای رفتاری عاقلانهتری نشان داد و همواره بهترین انتخابها را داشت که در روان شناسی شخصیت این فرد سالم خواهد بود. بنابراین توصیه میشود برای بهبود کیفیت زندگی و شاد بودن در زندگی روی شناخت شخصیت خود باید کار نماییم.
در ادامه به برخی دیگر از اهمیتهای شخصیت شناسی اشاره میگردد:
-
شادی و نشاط:
وقتی فرد شناخت دقیق به خودش و احساسات خود داشته باشد، و در مورد آن صحبت کند خوشحالتر و سرزندهتر خواهد بود و در هیچ صورت علائم افسردگی در او جوانه نخواهد زد.
-
کاهش درگیریهای درونی:
وقتی عملکرد فرد منطبق بر اصول و ارزشهای درونی و شخصیتی او باشد، تعارض رفتاری کمتری را تجربه خواهید نمود.
-
تصمیمگیری بهتر:
فردی که شناخت نسبت به خودش و نیاز های خود داشته باشد در موارد مهم و پر اهمیت می تواند بهترین تصمیم را بگیرد.
-
خودکنترلی:
هر مقدار شناخت دقیقتری فرد از خودش داشته باشد، بیشتر میتواند احساسات و عملکرد خود را کنترل نموده یا احساسات درست خود را بروز دهد.
-
حزب باد نبودن:
خودآگاهی از شخصیت خود باعث میگردد تحت تاثیر رفتارهای دیگران قرار نگیرد و با اندیشه بهتر به درخواست های دیگران جواب خیر یا بله را بگوید و در کارها منتظر بله یا خیر آنها برای همراهی بهتر نباشدو
-
همدلی و همزبانی با دیگران:
فردی که آگاهی بهتری از شخصیت خود دارد بدون شک در روابط میان فردی درک بهتری از دیگران دارد و همدلی بهتری انجام میدهد.
حقایق روانشناسی شخصیت
شخصیت چیزست که همه افراد با آن به دنیا آمدهاند، ولی باید دانسته شود دقیقاً چه چیزهای روی نوع شخصیت انسانها اثر گذار خواهد بود؟ و موضوع دیگر این است که آیا میتوانیم شخصیت را تغییر بدهیم؟ حقایق متعدد و زیادی در روانشناسی مربوط به شخصیت وجود هست که انسان را وا میدارد تا از زاویه کاملاً متفاوتی به شخصیت خود نگاه کند. در ادامه با برخی از حقایق روانشناسی پیرامون موضوع شخصیت اشاره میگردد.
1. ترتیب تولد
مطالعات نشان میدهد ترتیب تولد بچهها در خانواده روی نوع شخصیت آنها تاثیر دارد. برای مثال فرزندان اول خانواده نسبت به فرزندان دیگر، معمولاً مسئولیت پذیرتر و با قدرت رهبری بالاتری خواهد بود، در حالی که شخصیتهای بی خیال، غیرمسئولیت پذیر و رفتارهای تکانشی در بین فرزندان آخر شایعتر هست.
2. سطح تستوسترون
نکته بسیار مهم و جالب این است که سطح تستوسترون در بدن افراد میتواند در نوع شخصیت آنها اثرگذار باشد. اگر میزان تستوسترون بالایی داشته باشند، از دیدن ناراحتی دیگران خشنود و لذت می برند. چنین کاری باعث عصبانیت دیگران می شود تا خود لذت بیشتری ببرید.
3. عزت نفس پایین
اشخاصی که عزت نفس کمتری دارند، بیشتر به دنبال تحقیر دیگران هستند. چرا که با تحقیر کردن دیگران سعی در تقویت عزت نفس خود دارند و بدین شکل در خود اعتماد به نفس کاذب ایجاد مینمایند.
4. کیفیت زندگی
شخصیت افراد می تواند روی کیفیت زندگی آنها اثرگذر باشد. شخصیتهای خوش بین معمولاً از کیفیت زندگی بالاتری برخوردارند و این در حالی است که شخصیتهای بدبین و منفی نگر معمولاً دارای کیفیت زندگی پایین تری هستند.
5. تغییر شخصیت با افزایش سن
با افزایش سن و بزرگتر شدن شخصیت افراد تحت تاثیر سه تغییر قرار میگیرد. با این سه تغییر افراد با وجدان تر، موافقتر (سازگارتر) و با نوسانات خلقی کمتر (بدخلقی و رفتارهای عصبی کمتر میشود) میشوند. به طور کلی میتوان گفت با افزایش سن خلاقیات خوب و با ثباتی پیدا می کنند.
6. اختلالهای اضطرابی
از دیگر حقایق روانشناسی شخصیت می توان به اختلالات اشاره نمود، که اگر یکی از خصوصیات شخصیتی فرد ترس از چیزهای ناشناخته باشد پس احتمال اینکه دچار اختلالهای اضطرابی شود، زیاد است. اشخاصی که زمان بیشتری را صرف نگرانی از پیش آمد کارها میکنند و نگران آینده هستند، اغلب از اضطرابهای اجتماعی مختلف، اختلالهای هراس و یا فوبیاها رنج میبرند.
چگونه به تیپ شخصیتی مان پی ببریم
شناخت تیپ شخصیتی در ارتباطات انسانی اهمیت بالایی دارد، زیرا میتواند به بهبود ارتباطات و افزایش دوام و ماندگاری روابط کمک نماید. افراد با شناخت تیپ شخصیتی خود و همچنین دیگران، میتوانند بهترین روش را برای برقراری ارتباطات موثر انتخاب کنند. به عنوان مثال تصور کنید در یک موقعیت شغلی تازه استخدام شدید، چنانچه تیپ شخصیتی مدیر و سایر همکاران خود را نتوانید فوری تشخیص دهید؛ قطعا در ادامه کار با جالشهای زیادی مواجه خواهید شد و حتی ممکن است به دلیل عدم ارتباط موثر با مدیر خود کار خود را از دست دهید.
بهترین روش برای کشف تیپ شخصیت خود کمک گرفتن از ابزار میرز- بریگز، که به اختصار MBTI به آن می گویند، هست، راه بسیار مناسب و ساده ای است تا افراد بتوانند در ابتدا تیپ شخصیتی خود را کشف نموده و پس از آن دیگران را نیز بهتر بشناسند تا ارتباط موثری با آنها داشته باشند.
انواع نظریه های و روش های روانشناسی شخصیت
در طول تاریخ، نظریههای متعددی در روانشناسی شخصیت ساخته و پرداخته شده است که برخی از آنها به چگونگی رشد شخصیت و برخی دیگر به تفاوتهای فردی اشاره می نمایند.
نظریههای روانپویشی در روانشناسی شخصیت
روانپویشی یکی از رویکردهای روانشناسی برای تشخیص شخصیت افراد است. این رویکرد برای تاثیر غریزهها و تکانههای ناخودآگاه در رفتار انسان اهمیت ویژهای قائل هست. «زیگموند فروید» (Sigmund Freud) و «کارل گوستاو یونگ» (Carl Gustav Jung) از بزرگترین نظریهپردازان این رویکرد هستند.
از دیدگاه زیگموند فروید، ما سه سطح روانی خودآگاه، نیمهخودآگاه و ناخودآگاه داریم. سطح ناخودآگاه شامل تمامی میلها، تکانه و غریزهایی می شود که ما از آنها آگاه نیستیم اما روی رفتار و افکار ما تاثیر میگذارد. برای مثال ممکن است مجذوب کسی شویم اما نداریم چرا. چرایی این موضوع در سطح ناخودآگاه متصور است.
در سطح نیمهخودآگاه افکاری قرار دارند که فرد برای مدت کوتاهی متوجه آن میشود اما به سرعت تمرکزش روی آن از بین میرود. سطح خودآگاه نیز آگاهی ما در لحظه است و به ادارکها، حسهای بدنی و دریافتهای ما از دنیای بیرونی اشاره دارد.
فروید ذهن در حالت دیگر سه حوزه عملکردی را معرفی می کند. حوزه اول «نهاد» (Id) که نهاد سراسر خواسته و غریزه است و فقط برای کسب لذت عمل میکند یعنی لذتجویی میکند بدون اینکه توجه کند چه چیزی درست و مناسب است.
حوزه دوم «فراخود» (SuperIgo) نام دارد. فراخود ارزشها، آرمانها و اخلاقیات بوده و بایدها، نبایدها و وجدان در فراخود قرار دارد. اما نکته مهم در مورد فراخود این است که بسیار کمالگرا است. حوزه سوم «خود» (Igo) نام دارد که با واقعیتها زندگی در تماس است، بین خواستههای نهاد و ارزشهای فراخود ارتباط برقرار نموده و سرانجام رفتار فرد را شکل میدهد.
نظریه روانشناسی شخصیت یونگ
کارل گوستاو یونگ از پیروان مکتب فروید و ادامه دهند راه او بوده، اما در موارد زیادی با او اختلاف داشته است. یونگ سطوح خودآگاه و ناخودآگاه شخصی فروید موافق بود اما سطحی به نام «ناخودآگاه جمعی» (Collective Unconscious) را نیز به آن اضافه نمود و در ناخودآگاه جمعی انسانها، دانستهها و باورهایی از نسلهای قبلی آنها در وجودشان باقی است.
کهنالگوهای یونگی
براساس ناخودآگاه جمعی انسانها، یونگ «کهنالگوها» (Archetypes) را مطرح کرد. کهنالگوها تصویرهایی باستانی هستند که با الگوهای کنونی و عمومی ما مطابقت دارند و معنی جهانی مشترکی دارند. مرتبطترین کهنالگوها با مبحث شخصیت پرسونا، سایه، آنیما و آنیموس هستند.
نظریههای زیستشناختی در روانشناسی شخصیت
در نظریههای زیستشناختی بر نقش ژنتیک، ساختار مغزی، هورمونها و بدن انسان بر شخصیت توجه دارد. برای مثال افرادی که شخصیت روانرنجورتری دارند، «بادامه» (Amygdala) فعالتری دارند. بادامه در مغز مسئول احساس ترس و اضطراب است.
یکی از بزرگترین کمکهای رویکرد زیستشناختی به روانشناسی شخصیت، مطالعه بر روی دوقلوهای همسانی است که در محیطهای متفاوتی پرورش یافتهاند. مطالعه این دوقلوها کمک میکند متوجه شویم کدام ویژگیهای شخصیتی بیشتر ژنتیکی و کدام یک تحت تاثیر محیط هستند. مثلا بر اساس مطالعه دوقلوها تخیلگرایی افراد تا ۷۴ درصد ژنتیکی است اما نزدیکی اجتماعی تنها ۱۵ درصد از قوانین ژنتیکی پیروی میکند.
نظریههای رفتاری
نظریه رفتاری به دنبال آن است که بگوید: شخصیت فرد نتیجه تعامل او با محیط خواهد بود. این نظریه پردازان بر رفتارهای قابل مشاهده و قابل اندازه گیری را بررسی و مطالعه میکنند. نظریه پردازان رفتاری معتقدند، شرطی سازی ( پاسخ های رفتاری قابل پیش بینی ) از طریق تعامل با محیط رخ داده و درنهایت شخصیت را شکل خواهد داد.
نظریههای اومانیستی (انسان گرایی)
نظریه انسان گرایی یک نظریه اومانیستی است که بر اهمیت اراده آزاد و تجربه فردی در رشد شخصیت تاکید میکنند. از جمله نظریه پردازان انسان گرایی کارل راجرز و آبراهام مزلو هستند. این نظریه پردازان مفهوم خود شکوفایی را مطرح نمودهاند. خود شکوفایی نیاز ذاتی رشد شخصیت بوده و این رشد باعث ایجاد رفتار مختلف میشود.
انواع روانشناسی شخصیت
انسان هر روز با شغل و جایگاه اجتماعی و افراد مختلفی سروکار دارد که هر یک دارای انواع شخصیت متفاوتی هستند. اگر بدانیم که هر شخص چه ویژگیهایی دارد و بهترین شیوه برخورد با او کدام است، در زندگی شخصی و حتی مسیر شعلی خود، موفقیت و آرامش بیشتری را تجربه خواهد کرد.
انواع تیپ های شخصیتی در روانشناسی
شناخت انواع تیپهای شخصیتی در مورد شناخت آدمهایی که در زندگی با آنها سر و کار دارید تاثیر دارد. دانش روانشناسی شخصیت به ما کمک میکند تشخیص بدهیم با چه کسایی باید مقابله کنیم و کجا سازش نماییم. با چه کسی میتوانیم دوستی نزدیک داشته باشیم و چه کسی را تنها زمانی که ضروری است ملاقات کنیم.
در بسیاری موارد شناخت شخصیت افراد از روی رفتار آنها نیز راهنمای ما برای انتخاب عکسالعمل مناسب است. به طور کلی، پس از شناختن تیپ شخصیتی خودمان و دیگران دلیل شکستهای قبلی در روابط شغلی، عاطفی و خانوادگیمان را درک می کنیم.
روانشناسی شخصیت از روی چهره
احتمالاً برای همه پیش آمدهاست که وقتی برای اولینبار شخصی را ملاقات میکنند، در مورد شخصت او حدسهایی میزنند. تحقیقات نشان میدهد که افراد با فرهنگهای مختلف در ۴۱ کشور جهان تنها با نگاه به چهره فرد در مورد شخصیت او ارزیابیهایی انجام میدهند. بهعنوانمثال چقدر به نظر میرسد، این شخص به شما آسیب برساند؟ یا رفیق و همنشین خوبی باشد؟
محققان برای این که متوجه شوند، شخصیت شناسی ازروی چهره تا چه حد به واقعیت نزدیک است، آزمایشهای مختلفی انجام دادهاند. در یکی از این آزمایشها افراد با دیدن چند عکس تا بیش از ۶۰% در مورد شخصیت افراد ارزیابی درستی ارائه دادند. زیرا افراد به ویژگیهای ظریف در چهره افراد توجه میکنند و تا حدودی شخصیت فرد را تشخیص میدهند. البته نتایج با دقت ۱۰۰% نبوده و هیچگاه نمیتوان با اطمینان در مورد شخصیت افراد نظر قطعی داد.
شخصیت شناسی از روی اسم
مدیریت و کارآفرینی در دانشگاه ایالتی آریزونا به نام استاد «دیوید ژو» که در مورد روانشناسی نامها تحقیق مینماید، بیان می دارد: «چون از نام برای شناسایی فرد و ارتباط روزانه او با دیگران استفاده میگردد، میتواند روی خودپنداره فرد، بهویژه در ارتباط با دیگران، اثر گذار باشد.» همچنین، مطالعاتی که در سال ۲۰۰۰ توسط تعدادی از روانشناس آمریکایی به خصوص « جین توئنج» صورت پذیرفت، نشان داد افرادی که نام خود را دوست ندارند، اعتمادبهنفس و عزت نفس کمتری داشتند و از جمع و اجتماع فراری هستند.
شخصیت شناسی رنگ ها
شخصیت شناسی با رنگ امروزه زیاد مورد توجه قرا گرفته است، در روانشناسی، روانشناسی رنگها مبنای دقیق علمی ندارند. اما برخی مدعی هستند، میتوان از رنگ مورد علاقه افراد، تمایلات و ترجیحات آنها را حدس زد و به شخصیت آنها تا حدودی پی برد.
در ادامه به برخی از معانی روانشناختی رنگها اشاره می گردد:
قرمز: پرانرژی، با اعتمادبهنفس، رقابتی، عملگرا و دارای قدرت رهبری
آبی: آرام، قابل اعتماد، جزئینگر و وفادار
سبز: تمایل به تعادل و ثبات، طبیعتدوست، سخاوتمند و دلسوز
زرد: خوشبین، شاد، خلاق، روشنفکر و کنجکاو
بنفش: علاقهمند به موضوعات عرفانی، معنوی و تخیلی
نارنجی: پرانرژی، اجتماعی، ماجراجو و جسور
سیاه: نشاندهنده شخصیت قوی و قاطع
سفید: نشاندهنده سادگی، مینیمالیسم و صداقت
شخصیت شناسی از روی انگشتان پا
محققین زیادی به دنبال آن هستند تا بر اساس اندازه یا شکل انگشتان پا شخصیت افراد را تفسیر نمایند. با اینکه این اطلاعات مبنای دقیق علمی ندارند؛ اما بهعنوان سرگرمی میتوانید از آنها استفاده نمود. برای مثال شخصیت افراد بر اساس اندازه انگشتان پا به شرح زیر بیان کرده اند:
الف) انگشت شست پا
بلند: نشاندهنده هوش بالا، حل مسئله خلاق و توانایی تفکر خارج از چارچوب است.
کوتاه: نشاندهنده تفکر عملی است.
ب) انگشت دوم
بلند: منعکس کننده ویژگیهای رهبری، قاطعیت و نفوذ بر دیگران است.
کوتاه: نشاندهنده شخصیتی سازگار، هماهنگ و تطبیقپذیر است.
پ) انگشت سوم
بلند: با انرژی و اخلاق کاری بالا مرتبط است.
کوتاه: نشاندهنده رضایت، تعادل و تمرکز بر لذت بردن از زندگی است.
ت) انگشت چهارم
بلند: نشاندهنده ارتباط قوی با خانواده و همدلی است.
کوتاه: نشاندهنده استقلال و تمرکز بر دستاوردهای شخصی بهجای مسائل خانوادگی است.
ث) انگشت کوچک پا
منحنی یا کوتاه: نشاندهنده طبیعت بازیگوش، کودکانه و خودجوش است.
راست و بلند: نشاندهنده جدیت و توجه به جزئیات در زندگی است.
روانشناسی شخصیت از روی حیوان مورد علاقه
شناخت ویژگیهای شخصیتی بر اساس حیوان مورد علاقه یک مفهوم رایج است که اغلب در زمینههای روانشناسی، بازاریابی و خودیاری مورد بررسی قرار گرفته است. افرادی که از این ایده استقبال نموده اند، معتقدند ویژگیهایی که مردم در حیوانات مورد علاقه خود می بینند، منعکسکننده ویژگیهای شخصیتی، خواستهها یا ارزشهای آنها است. اگرچه این ایده از نظر علمی دقیق نیستند؛ اما بینشهای جالبی را در مورد ترجیحات و خودپنداره انسان ارائه داده اند که به برخی اشاره می گردد.
الف) گربه
افرادی که گربه حیوان مورد علاقه آنها است، بسیار با انگیزه هستند و به خود اعتماد دارند. آنها مصمم هستند که آرزوها و اهداف خود را دنبال نمایند. همچنین، از فرصتهایی که در زندگی پیش روی آنها قرار میگیرد، بهطور کامل استفاده میکنند.
ب) سگ
اگر حیوان مورد علاقه فرد سگ باشد، این فرد ، فردی وفادار و محافظ هست که برای عزیزان هر کاری انجام میدهید. و اغلب با مهربانی با دیگران برخورد میکند و همیشه به بهترین چیزها در دیگران باور دارد.
پ) اسب
افرادی که حیوان مورد علاقهشان اسب بوده، افرادی ماجراجو و عاشق استقلال هستند؛ بنابراین از چیزی که آنها را متوقف یا شخصی که بهجای آنها تصمیمگیری کند، فراری هستند.
ت) شیر
افرادی که حیوان مورد علاقه آنها شیر هست، تمایل زیادی به رهبری کردن افراد بر مردم و دیگران را دارند. همچنین آنها با اعتمادبهنفس و جاهطلب خواهند بود.
ث) جغد
اگر حیوان مورد علاقهتان جغد است، شما فردی بسیار باهوش و آگاه نسبت به محیط پیرامون خود هستید و زندگی را از دیدگاه عملیاتی نگاه مینمایید و گرایشهای کمالگرایانهتان میتواند شما را به سمت موفقیت هدایت کند.
روانشناسی شخصیت از روی امضا
گرافولوژی، یکی از روش های تحلیل دستخط است و کارشناسان آن مدعی اند که رمزگشایی از امضاها میتواند بیش از ۵۰۰۰ ویژگی شخصیتی افراد را فاش نماید. با این حال، گرافولوژی مبنای دقیق علمی نداشته و نمیتوان به دادههای آن اطمینان کامل داشت. برخی از دادههایی که گرافولوژی درباره امضاها بررسی و تحلیل میکند به شرح زیر است.
زاویه امضا: امضاهای صعودی نشانهای از جاهطلبی، خوشبینی، خلاقیت و سرزندگی است و امضای نزولی نشانهای از شکاک بودن فرد خواهد بود.
اندازه امضا: امضاهای بزرگ نشانه اعتمادبهنفس بالا و امضاهای کوچک نشانه اعتمادبهنفس پایین است.
خوانایی امضا: امضاهای خوانا و قابل فهم نشانه صریح و شفاف بودن فرد است.
تزئینات امضا: گرافولوژیستها بیان میکنند که هرچه تزئینات امضا بیشتر باشد، شخص پیچیدهتر و هرچه امضا سادهتر باشد، شخص مستقیمتر و سادهتر خواهد بود.
روانشناسی شخصیت از روی دست خط
دست خط هر فرد نشان دهند طرح و نقشه آثار فکری و ذوقی اوست که با خصوصیات شخصی فرد به وجود می آید. و اگر بر اثر عواملی اعم از درونی و بیرونی تغییراتی در آن به وجود بیاید،اما اساس آن دست نخورده باقی خواهد ماند. خط ترکیبی از چندین حرکت ظریف دست و بازو است که شخصیت و درون فرد را نشان خواهد داد .
هر انسانی ، دست خط مخصوص به خود دارد که معرف احساسات و دیگر خصوصیات شخصی اوست و تغییرات آن تابعی از تغییرات شخصیت است. خط عادی بروز دادن فی البداهه ، بی نقشه ، شخصی و فوری یک نیروی محرک داخلی فرد میباشد.
نمونه های روانشناسی شخصیت
روانشناسی شخصیت حسود
بر اساس روانشناسی شخصیت حسود افراد که حسادت می کنند عواطف و احساسات آنها درگیر است و می تواند به دیگران آسیب برسانند. افراد حسود سعی می کنند ارزش و موفقیت دیگران را زیر سوال ببرند. آنها با رفتار و گفتار خود احساسات منفی در دیگران ایجاد نمایند، که گاهی مانع پیشرفت آنها شوند. این افراد می توانند در خانواده، در میان دوستان، دانشگاه، محل کار و … حضور داشته باشند، بنابراین در بسیاری از موارد نمی توان از برخورد با آنها اجتناب نمود. برای برقراری ارتباط موثر، بهتر است نحوه برخورد با این افراد را فهمید.
روانشناسی شخصیت حساس
سیستم عصبی فرد حساس نسبت به محرکهای اجتماعی، عاطفی ، فیزیکی و همینطور نسبت به رویدادها و اتفاقات در محیط واکنش شدیدتری نشان میدهد. فرد حساس، احساسات مثبت و منفی را به طور عمیقتری تجربه میکند. فرد حساس، نسبت به افراد دیگر در مقابل شوخی و نقد حساسیت بیشتری دارد. خیلی زود ناراحت میشود، زودگریه میکند و به طور کلی میتوان گفت آستانهی تحمل پایینتری دارد. در اصطلاح عامیانه به فرد حساس، زودرنج هم گفته میشود. احتمالا در زندگیتان با صحنههای زیر از فرد حساس روبهرو شدهاید :
کسی با او در جمع شوخی کرده است و او بابت این شوخی حسابی دلخور شده است. (محتوای شوخی توهینآمیز نبوده)
فردی از او انتقاد می کند، او از این انتقاد رنجیده میشود و تا چند روز حالش بد است.
مهمانی گرفته است و یکی از دوستانش نتوانسته است در این مهمانی شرکت کند، او خیلی ناراحت میشود.
حساس بودن فرد میتواند زندگیاش را مختل کند و برای فرد و همینطور اطرافیانش خستهکننده باشد.
روانشناسی شخصیت خودشیفته
شخصیت خود شیفته به دنبال خودمحوری، تفکر و رفتار مغرورانه، عدم همدلی و توجه به دیگران و نیاز بیش از حد به تحسین است. مردم اغلب افراد مبتلا که چنین شخصیتی را دارند، مغرور، موزی، خودخواه، امر و نهی کن و خواستار تمجید، میدانند. این طرز تفکر و رفتار در همه زمینه های زندگی فرد خودشیفته از کار و دوستی گرفته تا روابط خانوادگی و عشق وجود دارد.
افراد با شخصیت خود شیفته در برابر تغییر رفتار خود بسیار مقاوم بوده و حتی اگر این امر باعث ایجاد مشکل برای آنها شود. آنها اغلب مایلند تقصیر را به گردن دیگرانانداخته و آنها را مقصر بدانند. علاوه بر این، این افراد فوق العاده حساس هستند و حتی در برابر کوچکترین انتقادات و اختلاف نظرها، که البته از نظر آنها خصومت شخصی محسوب می شود، به شدت واکنش نشان می دهند.
روانشناسی شخصیت دوقطبی
افرادی که دارای شخصیت دوقطبی هستند؛ معمولاً، تغییرات غیرعادی در روحیه و انرژی به شکل فعالیت بیشازحد و ناتوانی در انجام عملکردهای روزمره در آنها نمود پیدا میکند. ناتوانی ناشی از شخصیت دو قطبی میتواند شدید باشد و منجر به آسیب روابط، شغل یا عملکرد فرد در مدرسه و حتی خودکشی شود.
شخصیت دوقطبی در زنان دوقطبی و مردان متفاوت و انواع مختلفی دارد. شخصیت دوقطبی یا افسردگی دوقطبی یک اختلال روانی است که با تغییرات شدید در خلق و خو و سطوح انرژی همراه است. افراد مبتلا به این اختلال دورههای مانیا (دوره بالا) و افسردگی (دوره پایین) را تجربه میکنند
روانشناسی شخصیت وابسته
فردی که دچار شخصیت وابسته است یک فرد نیاز فراگیر و مفرط به مراقبت خواهد بود، که منجر به رفتارهایی مثل اطاعت بی چون و چرا، چسبندگی به دیگران و همچنین ترس از جدایی میشود. این الگو از اوایل بزرگسالی شروع و در زمینههای مختلف ادامه پیدا می کند. رفتارهای وابسته و مطیع برای برانگیختن مراقبت طراحی شدهاند، در واقع طرف مقابل را با اطاعت همیشگی مجبور به مراقبت از خود خواهد کرد، زیرا باور دارند که نمیتوانند بدون کمک دیگران به اندازه کافی کاری را خوب انجام دهد. افراد مبتلا به این اختلال در تصمیمگیریهای روزمره (مثل اینکه چه لباسی بپوشند) بدون نظر و توصیه دیگران بخصوص نزدیکانشان، مشکل فراوانی دارند.
روانشناسی شخصیت ذهنی
افرادی که شخصیت ذهنی دارند به طور کلی نیاز اولیشون امنیت هست، یعنی اگر امنیت نداشته باشند زندگی براشون خیلی سخت و وحشتناک میگردد، اینگونه افراد در کلماتشون از”بستگی دارد” و ” چطور مگه” خیلی استفاده مینمایند.
افراد با شخصیت ذهنی بیشتر دنبال منطق هستند و به احساسات کمتر بها داده، آنها، انسانهای مسئولیت پذیر و با وجدانی هستند و همین طور درصد وفاداریشون زیاد است، به طور کلی در دوستی افراد ماندگار و وفاداری هستند.
راه های تقویت شخصیت
قبلا افراد خیال می کردند شخصیت انسانها ثابت است و قابل تغییر نیست اما امروزه این تصور که شخصیت افراد ثابت است به چالش کشیده شده است، و برخی از ویژگیهای افرا قابل تغییر یا تقویت است. یعنی برخلاف آنچه که ممکن است فکر کنید، میتوانید شخصیت خود را پرورش دهید و تبدیل به انسانی با شخصیت قوی گردید. اگر میپرسید: چگونه شخصیتی قوی داشته باشیم؟ برای پی بردن به پاسخ این سوال به موارد زیر توجه داشته باشید
- شنوندهای عالی باشید.
- اهل مطالعه باشید و علائقتان را گسترش دهید.
- خوش صحبت باشید و خوب صحبت کنید.
- نظرات خود را بیان با اقتدار بیان کنید.
- با آدمهای جدید آشنا شوید.
- خودتان باشید و نقش بازی نکنید.
- توجه طلب نباشید و به اطراف خود آگاهی پیدا نمایید.
- نگاه و نگرشی مثبت داشته باشید.
- فرصتهایتان را خودتان خلق نمایید.
- حامی دیگران باشید و آنها را فراموش نکنید.
- آرامش خود را حفظ نموده.
- مسئولیتپذیر باشید.
- همدل باشید.
- اعتماد به نفس داشته باشید.
- احساسات قوی و سالم داشته باشید.
تست شخصیت شناسی
روانشناسان برای مطالعه و سنجش شخصیت، تستهای مختلف شخصیتشناسی را تهیه کردهاند. بسیاری از این تستها در موقعیتهای مختلفی مورد استفاده قرار میگیرند. برخی از این تست ها عبارتند از:
- تست شخصیتشناسی پنج عاملی
- پرسشنامه شخصیت NEO
- پرسشنامه HEXACO
- پرسشنامه شخصیت چند مرحلهای مینه سوتا (MMPI)
- پرسشنامه مایرز بریگز (MBTI)
- پرسشنامه شخصیت هوگان (HPI)
تست روانشناسی شخصیت
تست ام بی تی آی
«سنجش شخصیت مایرز-بریگز» (Myers-Briggs Type Indicator | MBTI) این تست بر پایه نظریه روانشناسی شخصیت کارل یونگ ساخته و طراحی شده است. در این پرسشنامه ۹۳ سوال دوگزینهای وجود دارد که در چهار مقیاس فرد را بررسی می کند.
- مقیاس اول، مقیاس درونگرایی (Introversion | I) و برونگرایی (Extraversion | E) است. این مقیاس نشان میدهد جهتگیری روانی افراد به چه سمتی است.
- مقیاس حسی (Sensing | S) و شهودی (Intuition | N) بررسی میکند افراد اطلاعات خود را چگونه دریافت میکند.
- مقیاس متفکر (Feeling| F) و احساسی (Thinking| T) به این سوال پاسخ میدهد که اطلاعات دریافت شده توسط هر فرد، به چه روشی تفسیر میشود.
- مقیاس قضاوتگر یا ساختارگرا (Judging| J) و دریافتگر یا منعطف (Perceiving| P) بیان میکند که درنهایت افراد براساس اطلاعات تفسیر شده، به چه روشی تصمیمگیری میکنند.
تست شخصیت شناسی آیزنک
«تست شخصیتشناسی آیزنک» (Eysenck Personality Questionnaire I EPQ) یکی از معتبرترین تستهای روانشناسی است. این تست ۹۰ سوال دارد و سه مقیاس «روانپریشی-هنجار بودن»، «برونگرایی-درونگرایی» و «روانرنجوری – ثبات عاطفی» مطرح شده در نظریه او را ارزیابی و بررسی می نماید.
تست پنج عاملی NEO
تست «پنج عاملی نئو» (NEO-Five Factor) براساس نظریه شخصیت پنج عاملی مککری و کاستا ساخته شده است. این تست نیز اعتبار بسیار بالایی دارد.
در فرم کوتاه تست نئو که شامل 60 پرسش هست ، پنج شاخصه روانرنجوری، برونگرایی، تجربهپذیری، سازگاری و وظیفهشناسی افراد بررسی و به هر کدام نمره ویژه اختصاص داده می شود. این پنج شاخصه هر فرد براساس نمره آن در سه سطح کم، متوسط و زیاد دستهبندی میگردد.
نسخه بلند این تست ۲۴۰ پرسش دارد و علاوه بر پنج عامل اصلی، ۶ زیرمقیاس برای هر عامل (یعنی در نهایت ۳۰ عامل دیگر) را نیز سنجیده و مورد بررسی قرار میدهد.
تست ۱۶ عاملی کتل
«تست ۱۶ عاملی کتل» (Cattell’s 16 Personality Factors Test) این تست دارای ۱۷۸ سوال پنج گزینهای است. که بر پایه تحلیل آماری بنا شده و امروزه برای خودشناسی، مشاوره تحصیلی، مشاوره شغلی و مشاوره پیش از ازدواج مورد استفاده قرار میگیرد. در نتایج این تست ۱۶ ویژگی شخصیتی هر کدام نمره خاص خود را بر روی یک طیف دریافت میکنند.
تست شخصیتشناسی MMPI
پرسشنامه شخصیت شناسی چند فازی مینهسوتا (Minnesota Multiphasic Personality Inventore I MMPI) یکی از معتبرترین پرسشنامههایی شخصیت شناسی در روان شناسی است که شخصیت را از منظر سلامت روان بررسی مینماید. تفسیر این تست آسان نبوده و باید به کمک متخصص روانسنجی صورت بگیرد.
این تست ده مقیاس بالینی دارد. از جمله این مقیاسها میتوان خودبیمارانگاری، افسردگی، اضطراب، اختلالهای روانی، سطح مردانگی و زنانگی، پارانویا، روانپریشی، اسکیزوفرنی، جنون خفیف و درونگرایی را نام برد. همچنین این تست خرده مقیاسهای دیگری هم دارد تا جنبههای ظریفتر شخصیت فرد را شناخته و مورد بررسی قرار میدهد.
هشت مقیاس دروغسنج در بین سوالات این تست نیز وجود دارد، درنتیجه فرار از حقیقت در این تست کار سادهای نیست. این مقیاسها سطح دروغگویی فرد، تلاش او برای بهتر نشان دادن خود، حالت تدافعی او، ناسازگاری پاسخهای فرد با یکدیگر، پاسخ ندادن او به سوالات، پاسخهای تصادفی و عدم تمرکز فرد هنگام آزمون را بررسی و ارزیابی می نماید.
روانشناسی شخصیت با تصویر
شخصیت افراد، ابعاد مختلفی دارد که در مواردی خود شخص هم از آن اطلاعی ندارد. برخی از تست های روانشناسی و شخصیت شناسی تصویری جدید وجود دارد که می تواند چیزهای زیادی در مورد شخصیت افراد را نشان دهد.
تست روانشناسی تصویری از این نوع تستهاست. تست چهره شناسی مجموعه عکسها و تصاویری است که بیشتر از آن برای تحلیل شخصیت یا شخصیت شناسی استفاده می گردد. این تست ها به عنوان تست های شخصیت شناسی تصویری نیز معروف هستند.
منظور ما از تست روانشناسی تصویری مجموعه ای از تصاویری است که از طریق آن فرد می تواند اطلاعاتی را در مورد خود و دیگران کسب کند. البته تست های تصویری در روانشناسی فقط مربوط به تست شخصیت یا خودشناسی نیستند، بلکه آزمونهایی نظیر تست هوش تصویری، تست حافظه تصویری، تست هوش هیجانی تصویری نیز جزء این دسته قرار می گیرند.
تست روانشناسی چهره
از گذشته تا به اکنون چهره شناسی مورد توجه محققین و دانشنمدان هر دوران بوده است، در تمدن های کهن به روان شناسی چهره علاقه مندی زیادی وجود داشته است. چینی ها از دو هزار سال پیش علاقه مند به پیشگویی بر اساس چهره بودن اما علم چهره شناسی به صورت علمی و برمبنای داده ها علمی نخستین بار در قرن 19 توسط یک دانشمند سوئیسی به نام یوهان لاواتر مطرح شد.
روان شناسی چهره یا فیزیوگنومی به بررسی چهره افراد برای پی بردن به شخصیت او می پردازند؛ در این رشته، اندازه، اشکال، نسبت چهره و اندام و غیره در توصیف شخصیت بسیار اهمیت دارد و همه اعضا مورد بررسی قرار می گیرند.
جملات روانشناسی شخصیت
زیباترین متن های روانشناسی از روان شناسان بزرگ دنیا در مورد شخصیت انسان ها
- برای درک شخصیت یک نفر، همیشه باید به آنچه ممکن است در آینده بدان تبدیل شود، اشاره کرد؛ زیرا حالت شخصیت هر فرد، به سمت احتمالات آینده میل می کند.«گوردن آلپورت»
- کفشی که مناسب یک نفر است، پای دیگری را می زند. هیچ قانون و قاعده کلی برای زندگی وجود ندارد«کارل یونگ»
- زندگی عاطفی شما در دوران کودکی روی سیمان حک نشده است. شما در هر فصل زندگی تان، خودتان آن را می نویسید
«هری استک سالیوان»
- پارادوکس عجیب این است که وقتی خودم را همانگونه که هستم بپذیرم، می توانم تغییر کنم«کارل راجرز»
- یک شخص، یک فرآیند سیال است، نه یک موجود ثابت و ایستا. رودخانه ای جاری از تغییرات، نه بلوکی از مواد جامد
- یک صورت فلکی دائما در حال تغییر از پتانسیل ها، نه یک مقدار ثابت از صفات و ویژگی ها«کارل راجرز»
- اگر حس می کنید پیر شده اید، سعی نکنید خودتان را تغییر دهید، بلکه محیط خود را تغییر دهید«بی اف اسکینر»
- باورهای افراد در مورد توانایی هایشان تاثیر عمیقی بر این توانایی ها دارد «آلبرت باندورا»
کتاب روانشناسی شخصیت
نظریه های شخصیت اثر فیست
گریگوری جی. فیست ، تامی – آن رابرتس ، جس فیست
ترجمه یحیی سید محمدی
انتشارات :روان
نظریه های شخصیت فیست و فیست شالوده ای جامع را درباره ماهیت نظریه مختلف شخصیت را به دست مخاطب می دهد. هر نظریه شرح کوتاه زندگینامهای از هر نظریهپرداز، پژوهش مربوط، و کاربردها برای زندگی عملی آنها است.
این کتاب که سه استاد روانشناسی مطرح آن را نوشته اند- جس فیست، گرگوری جی. فیست، و تامی- آن رابرتس- که بسیار جذاب و خواندی است. این کتاب تحقیقات جدید و بخشهایی را درباره موضوعاتی چون هویت خود، تحقیقات جنسیتی، ذهنآگاهی و خودشکوفایی و مباحث دیگر را مطرح می کند. بدیهی است که در هیچ کتابی درباره نظریه های شخصیت، تمام نظریه ها یافت نمی شوند .
این کتاب شامل 6 بخش و 19 فصل می باشد :
بخش ها
- مقدمه ، فصل 1 : درآمدی بر نظریه شخصیت
- نظریه های روان پویشی
- نظریه های انسان گرا/ وجودی
- نظریه های آمادگی
- نظریه های زیستی / تکاملی
- ظریه های یادگیری – شناختی
فصل ها
- درآمدی بر نظریه شخصیت
- فروید : روان کاوی
- آدلر : روان شناسی فردی
- یونگ : روان شناسی تحلیلی
- کلاین : نظریه روابط شیء
- هورنای : نظریه روان کاوی اجتماعی
- اریکسون : نظریه پسا فرویدی
- فروم : روان کاوی انسان گرا
- مزلو : نظریه کل نگر-پویشی
- راجرز : نظریه فرد مدار
- می : روان شناسی وجودی
- آلپورت : روان شناسی فردی
- نظریه صفت پنج عامل اصلی شخصیت مک کری و کاستا
- نظریه عاملی زیست بنیاد آیزنک
- باس : نظریه تکاملی شخصیت
- اسکینر : تحلیل رفتاری
- بندورا : نظریه اجتماعی-شناختی
- راترو میشل : نظریه یادگیری شناختی – اجتماعی
- کِلی : روان شناسی سازه های شخصی
روان شناسی شخصیت با تاکید بر تحلیل عوامل موثر بر رشد شخصیت
نویسنده: الیزابت بی. هارلوک
مترجم: پرویز شریفی درآمدی، محبوبه حاج نوروزی
ناشر: انتشارات آوای نور
اهمیت شخصیت با پیچیدهتر شدن زندگی اجتماعی امروزه بیشتر حس می شود. شخصیت مطلوب از ارزش بالایی برخوردار هست و به آن بهای بسیار داده میشود. در فرهنگهای بدوی که مقیاس روابط اجتماعی پایین میبود و رفتار توسط آداب و رسوم کهنه تنظیم میگردید، شخصیت اهمیت کمتری داشت.
زندگی اجتماعی، اگر چه کلاً یک مساله فردی محسوب میشد تا حد زیادی به گردهمآیی های خانوادگی، مجالس مذهبی، و ارتباط با همسایگان محدود میشد، هر شخص به عنوان یک کشاورز، صنعتکار، فروشنده یا متخصص یا برای خودش کار میکند و یا برای کسی که معمولاً خویشاوند و یا دوست وی هستند زحمت می کشند. انتخاب همسر نیز تا حدود زیادی متأثر از فشار والدین بود و معمولاً در محدوده جامعهی خودِ فرد صورت میگرفت و چون طلاق ننگ شمرده میشد، ازدواجها مادام العمر بودند.
در این کتاب به اهمیت شناخت شخصیت و تاثیر آن در زندگی پرداخته شده و الگوهای شخصیتی را تعیین و بیان می کند.
کتابی شامل 9 فصل است:
- شخصیت چیست؟
- الگوی شخصیت
- تعیین کننده های جسمی
- تعیین کننده های شناختی
- تعیین کننده های هیجانی
- تعیین کننده های اجتماعی
- تعیین کننده های جنسیتی
- تعیین کننده های آموزشی و تحصیلی
- تعیین کننده های خانواده
در ادامه برای کسانی که دوست دارند در زمینه شناخت شخصیت و آگاهی از آن مطالعه داشته باشند چند کتاب را معرفی میکنیم خواندن این کتابها در زمینه شخصیت میتواند به درک بهتر افراد از خودشان کمک کند. بهترین کتاب روانشناسی شخصیت عبارتاند از:
- کتاب نظریههای شخصیت نوشته جسی و جورج فیرس
- کتاب نظریههای شخصیت نوشته دوآن و سیدنیالن شولتز
- کتاب شخصیت: نظریه و تحقیق، نوشته دنیل کرون و لارنس پروین
- کتاب روانشناسی شخصیت جیمز مک مارتین
- کتاب حوزههای دانش درباره طبیعت انسان نوشته رندی جی. لارسون و دیوید ام. باس
حرف آخر
شما میتونید تکنیک های عملی و راهکارهای جزئی این موضوع رو داخل اپلیکیشن آکو ببینید و از بخش های دیگر این نرم افزار نیز در جهت افزایش مهارت های شخصیتی و رشد خودتون استفاده کنید.
لینک دانلود این این نرم افزار در صفحه اول سایت قرار داده شده است.